Amerika

Pola milenijuma nakon njenog „otkrića“ i masovne kolonizacije, Amerika je i dalje u neku ruku tajanstveni kontinent. Ključevi američke misterije i dalje su nedostupni njenim osvajačima. Njen geografski položaj, oblik, izdvojenost od pretežne kopnene mase, ovaj deo sveta čini jedinstvenim i posebnim. Za razliku od evroazijske celine koja prati osu istok-zapad, američki kontinentalni kompleks prostire se duž ose sever-jug. Sjedinjene Američke Države kao ključna država američkog kontinentalnog kompleksa u svom geocivilizacijskom prostiranju sledi pravac istok-zapad, projektujući sebe nasuprot osnovne ose sveameričkog prostiranja. Civilizacijska osa formiranja SAD, prostirući se od istoka ka zapadu, preseca kontinentalnu američku osu tvoreći tako krstastu strukturu čije se središte nalazi na tlu Severne Amerike. Slično se prostire i Kanada, između Atlantika i Pacifika. Simbolički tako dobijamo oblik latinskog krsta projektovanog po američkom tlu. Tokom XIX veka proces prvobitnog evropskog kolonijalnog uobličavanja na tlu Severne Amerike, koji je sledio osu sever-jug, šireći se po priobalnom istočnom pojasu, promenjen je širenjem ka zapadu. Tu promenu pratila je druga ozbiljna trauma na tlu Angloamerike nakon rata za nezavisnost a to je građanski rat. Secesija južnih država američke federacije bila je poslednji pokušaj da se severnoamerički kontinent i politički organizuje sledeći sveameričku osu sever-jug.

Gravitiranje između Pacifika i Atlantika, angloamerički deo novog sveta stavio je u prostorni vektor drugačiji od ostatka američkog kontinentalnog kompleksa. Tako je zbog geografije i istorijskih okolnosti Angloamerika na svom tlu projektovala evroazijski civilizacijski vektor, dok je Latinska Amerika organizovala sebe sledeći prirodni pravac sveameričkog kontinentalnog prostiranja po osi sever-jug. To prostiranje obrnuto je kompatibilno sa tokovima glavnih reka: severnoamerička Misisipi kreće se sa severa ka jugu, dok južnoamerički Amazon teče od zapada ka istoku. Tako povlačeći zamišljenu liniju između delte Misisipija i Amazona uviđamo da ta linija uglavnom prolazi preko Karipskog mora, gde se i nalazi tačka koja bi je delila na dve jednake duži. Otprilike tu se nalazi i središnja tačka obe Amerike posmatrano duž ose sever-jug. Ta središnja panamerička geografska tačka, sledeći vektor kretanja Misisipija i Amazona, ukazuje na zamišljeno obrtanje nasuprot kazaljke na satu (lunarna rotacija). Takođe, otprilike na sličnoj geografskoj širini, ali u zoni Pacifika, nalazi se i polovina zamišljene linije koja bi spajala Peru i središnji Meksiko, odnosno glavne tačke pretkolumbovskih carstava (na primer Meksiko Siti i nekadašnju prestonicu carstva Inka u peruanskom gradu Kusko). Negde na polovini puta između središnje panameričke geografske tačke određene velikim rekama, i središnje tačke solarnih južnoameričkih carstava, nalazi se tačka koja u sebi sadrži geografsku i sakralno-civilizacijsku komponentu. Tu je ključ Amerike u njenoj celokupnosti.

SAD su glavna država na američkom tlu te je često ona sama sinonim za celokupnu Ameriku. U praktičnom smislu, zbog velike koncentracije moći u SAD, one same postale su Amerika. Kanada u tom smislu više deluje kao privezak SAD iako je njen prvobitni geopolitički smisao bio da razdvaja SAD od Rusije u korist Velike Britanije. Setimo se da je Aljaska dugo bila deo Rusije. Prelaskom Aljaske pod suverenitet SAD, one su ponovo došle u geografski dodir sa svojim prirodnim saveznikom Rusijom.

Geografsko-kulturni raspored i podela na američkom kontinentalnom kompleksu podseća na osu podele u Evropi gde imamo protestantski sever i katolički jug. Tako ovamo imamo protestantsku Severnu Ameriku i katoličku Latinsku Ameriku, dok za podelu istok-zapad na američkom tlu jednostavno nema mesta. Međutim, tu je u pitanju kulturna podela. U dubljem političko-ideološkom smislu čitav američki kontinet je jedinstven, Aljaske do Ognjene zemlje, budući da su granice svih američkih država veštačke kao što su države-nacije proizvod posebnih istorijskih okolnosti. Nema neke velike razlike između Kolumbijaca i Venecuelanaca, Urugvajaca ili Čileanaca, osim u pogledu procenta etničko-rasne kompozicije unutar veštački skrojenih granica. Činjenica je da nema posebnih etničko-rasnih država, osim možda Haitija ili Jamajke, što je opet za diskusiju. Zapravo nema nezavisne indijanske države, nema države američkih Španaca, Francuza, Apača, Jaki, Ajmara, Kečua, Afrikanaca, Nemaca itd. Umesto toga postoje regionalni multirasni i mešoviti identiteti koji su u međuvremenu postali nacije oslobodivši se evropske dominacije. Oslobađanje od kolonijalnih gospodara nije donelo slobodu starosedeocima, nego relativnu slobodu potomcima kolonista. Mahom su narodnooslobodilačke američke revolucije bile su ujedno i buržoaske, masonske, belačke, ne i indijanske, jer da je tako kao posledicu borbe imali bismo slobodne indijanske države a ne projekcije poput Bolivije, Perua, Ekvadora itd.

Potomci afričkih robova, Indijanci, mešanci, potomci siromašnih Evropljana, u krajnjoj liniji sledili su emancipatorski vektor bogate bele elite. Čitav američki kontinentalni kompleks u političko-ideološkom smislu jeste jedinstveni prostor interesno-ideološkog bratstva manjinske bele elite. Širom Latinske Amerike slavljen Simon Bolivar, latinoamerički pandan Džordžu Vašingtonu, tipičan je predstavnik te prosvetljene revolucionarne elite. Poreklom aristokrata, školovan u Španiji i Francuskoj, zadojen idejama francuskih prosvetitelja, slobodni zidar, Bolivar u svom idejnom univerzumu nije imao na umu etničko-rasnu slobodu južnoameričkih Indijanaca ili potomaka španskih kolonista kao baštinitelja načelno španskog identiteta, zatim potomaka afričkih robova kao dijaspore recimo Joruba kulture itd, nego političku slobodu ideološki apstraktno shvaćenih građana novonastalih slobodnih država uobličenih na temelju kolonijalnih administrativnih podela. Isto tako nema nikakve razlike između Pensilvanije i države Njujork, niti je država Delaver izraz nezavisnosti istoimenog indijanskog naroda itd. Bolivarov san u ujedinjenoj latinoameričkoj federaciji ili uniji nije ostvaren iako je cela Latinska Amerika izašla iz okrilja španske, odnosno portugalske krune, već je potpala pod rasistički sistem panameričke buržoaske dominacije pomognute Katoličkom crkvom a na severu protestantskim denominacijama, a sve pod masonskim šestarom. Celokupan političko-ideološki i ekonomski, naposletku civilizacijski sistem na američkom kontinentalnom kompleksu nije autentičan te i dalje predstavlja izraz kolonijalne dominacije. Amerika nije slobodna.

Simon Bolivar

Menli Palmer Hol za SAD kaže da su mnogi od osnivača vlade SAD bili masoni, koji su pomoć za svoj projekat dobili od „tajnog i dostojanstvenog“ tela koje postoji u Evropi. To tajanstveno telo u Evropi im je pomoglo da uspostave državu za naročitu i određenu namenu, poznatu samo nekolicini iniciranih. Grb je potpis tog uzvišenog tela, dok nedovršena piramida na njegovoj poleđini predstavlja tablu na kojoj je simbolično izložen zadatak čijem ostvarenju vlada SAD teži od samih svojih početaka. Po Holovom tumačenju, savremene demokratije su direktan izdanak rozenkrojcerskih napora da oslobode narode od vlasti despotizma. Početkom XVIII veka navodni rozenkrojceri usmerili su svoju pažnju na nove američke kolonije kada je osnovano jezgro velike nacije u Novom svetu. Američki rat za nezavisnost, po Holu, predstavlja njihov prvi veliki politički eksperiment koji je rezultirao osnivanjem nacionalne vlade utemeljene na osnovnim načelima božanskog i prirodnog prava. Kao trajni podsetnik na njihova „sub rosa“ delovanja, rozenkrojceri su ostavili grb SAD. Kako Hol kaže, Rozenkrojceri su bili i pokretači francuske revolucije, ali u tom slučaju nisu bili u potpunosti uspešni, zahvaljujući činjenici da fanatizam revolucionara nije mogao biti kontrolisan, pa je usledila vladavina terora.

Sada vidimo da su mase možda oslobođene jedne vrste despotizma, ali takođe znamo da praznina koju je ostavilo za sobom jedno zlo, odmah biva ispunjena nekim novim zlom, despotizmom u drugačijem obliku. Sve i da nije reč o mitskim rozenkrojcerima, iz ovog navoda uviđamo da je ostvarenje ideje slobode na američkom tlu, počevši od Angloamerike, projektovana u Evropi, od strane ezoterične elite, od ljudi kojima je bila strana autentična organski samonikla etničko-rasna sloboda koja podrazumeva suštinski kolektivni identitetski suverenitet i negovanje posebnih vrednosti koje su često u neskladu sa vizijama i projekcijama prosvetljenih oslobodilaca. Oni su imali ideje o projektovanom suverenitetu jednog posve novog i neorganskog kolektivnog identiteta kakav je trebalo da nastane u američkoj Republici. Protagonisti amerikanizma su taj identitet pretpostavljali na osnovu evropskog iskustva i nasuprot njemu, te na temelju toga proglasili univerzalnost tako skrojenih načela. Pritom ta univerzalnost nije uključivala iskustva drugih civilizacija i kultura. Otud Amerika ne može da pretenduje na univerzalnost već samo na alternativni oblik evrocentričnosti. 

Nije mi namera da ovde raspravljam o dubljem značenju američkog državnog i civilizacijskog simbolizma već želim naglasiti kako je sva ta simbolika ezoterijska, što ukazuje na ozbiljno planiranje i transgeneracijsko sprovođenje određenog programa skovanog od strane tajnih društava. Zbog tog programa severnoameričke kolonije nisu mogle ostati pod suverenitetom britanske krune koja je u sebi obuhvatala vrhovnu versku (poglavar Anglikanske crkve) i svetovnu vlast u svojstvu monarha. Crkva i kruna, makar i protestantska, u suprotnosti su sa idealima prosvetiteljske slobode i jednakosti svih ljudi. Zarad toga su i autentični narodi na prostoru SAD imali biti istrebljeni, potčinjeni, marginalizovani a pobunjena Konferedacija američkog juga uništena u krvavom ratu. Program očigledno nema alternativu. Amerika je trebalo postati filozofskom imperijom ustanovljena na velikom, dalekom i mističnom zapadnom ostrvu koje se iznenadno pojavilo na obzorju evropske civilizacije onda kada je ona hvatala veliki svetski zalet. Upravo je na tom ostrvu rođen jedan čudan istorijski mutant o kojem je Tomas Molnar, u knjizi „Amerikanologija“, rekao da se ne prilagođava nijednom entitetu političkog karaktera koji je poznat u istoriji čovečanstva već je reč o jednom društvenom modelu sa potpuno formiranom i gotovo hermetički zatvorenom ideologijom, koja je u pozadini, i u nečemu služi kao objašnjenje.

U tom smislu, SAD kao Amerika, jesu ovaploćenje duha moderne misli čije je jedno od osnovnih obeležja, kako to Molnar primećuje, proučavanje modela, od modela atoma do raznih društvenih modela itd. Amerika je upravo izraz idealizovanog društvenog modela, ovaploćenje modernosti. Američki ekspanzionizam je izraz ekspanzionizma Zapadne civilizacije, konkretnije, britanskog (pseudo)imperijalizma, jer niti je Britanija bila imperija niti je to njena naslednica SAD, budući da je tu reč o modernističkoj mutaciji u dotadašnjem istorijskom toku. Molnar ističe SAD kao jedinstvenog zastupnika i glasnogovornika koji u sebi sumira i artikuliše čitavo iskustvo i suštinu Zapada: Molnar uočava da zapadno društvo ne priznaje granice ni istinska ograničenja, ono prenosi svoj uticaj, svoje proizvode i svoje tehnike svuda po planeti. To društvo, po Molnaru, postavlja ako ne svoju zastavu kao nekadašnji stari imperijalizmi, ono bar svoj način života i svoju viziju sveta. Zbog toga, kaže Molnar, ratovi postaju krstaški, sa ciljem da ispravljaju druge narode, a mir se priziva radi ustanovljavanja modela američkog društva. Tako zapadno društvo sebe vidi kao beskrajno u prostoru, ali i u vremenu, za šta Molnar kaže da ono sebe smatra trajnim modelom, modelom za svagda, čvrsto postavljenim u večnosti.

Vidimo u tome jedan ideološki mesijanizam tako karakterističan za prosvetiteljstvo i verski puritanizam koji se oblikovao na velikom praznom prostoru severnoameričkog kontinenta, sačinjen od, kako kaže Molnar, konglomerata doseljenih individua, koje su presekavši svoje korene u vremenu i prostoru, postale pogodne za oblikovanje i upravljanje. Imajući sve ovo u vidu, kao i Holovu opasku o otimanju Francuske revolucije njenim pretvaranjem u teror, veliko je pitanje koliko je današnja Amerika, mislim na SAD, bez obzira što još uvek drži osnovni vektor, i dalje na putu koji su utemeljili i simbolima označili njeni očevi osnivači? Čak ni to nije pitanje, nego je pitanje kada je tačno ona to prestala da bude i šta je ovo što danas imamo na delu? SAD su osnovali religiozni i moralistički liberali, dok danas njome upravljaju antireligiozni, nihilistički, nemoralni, sociopatski i psihotični neoliberali, odnosno neomarksisti i neokonzervativci. Sve i da SAD dođe sebi i vrati se na put koji su sasvim jasno popločali očevi osnivači, Amerika u celini opet neće doći sebi. Njen horizont je, kako to primećuje Tomas Molnar, blokiran. Da bi se čitav američki kontinentalni kompleks vratio sebi mora pre svega biti slobodan, a biti slobodan znači biti uronjen u svoj autentični identitet, a to znači povratak u istoriju i nazad ka metafizici. Da li je taj identitet potpuno i bespovratno uništen vreme će pokazati.

Molnar konstatuje da SAD kao društvo nemaju nacionalnu ideju vodilju te da njihov cilj zavisi od jedne mesijanske ideologije što se u praksi svodi na tržišne aktivnosti. Molnar zaključuje da SAD predstavljaju anti-istoriju. Njena imperija je, kako Molnar kaže, profana. Po njemu, SAD je slučaj društva izolovanog od ostatka čovečanstva, stvorenog u nameri da sa evrocentričnog idealizovanog misaonog stajališta spasava ljudski rod od greha i njegovih plodova, donoseći nekakvu slobodu. Kako kaže Molnar, tu imamo na delu protestantsko religiozno nadahnuće o prenošenju svetog u profano. I kako je početna religijska sadržina vremenom iščezla, strast misionara ostala je netaknuta. Zato se američka misija, umesto rozenkrojcersko mistične protestantske težnje da se ljudi privole Bogu, premetnula u, kako Molnar primećuje, konverziji ljudskih društava u demokratiju. Međutim, demokratija nije svojstvena tradicionalnim zajednicama i državama, nego modernom nacionalnom društvu. Otud, da bi se u neku sredinu uvela demokratija neophodno je od njenog tradicionalnog društveno-ekonomskog i kulturnog poretka sačiniti moderan. Bez modernosti nema demokratije, a upravo je uterivanje modernosti prikriveni oblik kolonijalizma i agresivnog nametanja ideala koji su nastali isključivo u evropskom istorijskom iskustvu. Molnar kaže da su sve imperije prošlosti, bez izuzetka, bile sakralne celine, jer su na čelu imale jednog posrednika transcendencije: kosmičkog, božanskog, mitskog, harizmatskog. Jedino u slučaju SAD imperija nije posvećena, već profana, pošto su njen svet i njena imaginarnost potpuno ovozemaljski.

U istorijsko-ideološkom smislu, američka revolucionarna Republika je redukovani izraz onih ideja koje je Džon Di u XVI veku projektovao u pogledu sakralne Britanske imperije čija je misija trebalo biti objedinjenje čovečanstva u jedinstvenu i hrišćansku carsku vlast sa ciljem pospešivanja Drugog Hristovog dolaska i ustanovljavanja Božjeg poretka na Zemlji. Američka Republika je u tom pogledu trebalo da postane vodeća sila opšteg ljudskog oslobođenja sa bezmalo istim ciljem, ali se vremenom taj cilj zagubio ali je ostala inercija te težnje u potpuno profanom obliku. 

Na globalnom planu slobodna Amerika bi možda mogla postojati kao unija suverenih američkih identiteta i entiteta: regionalnih, zatim meleskih, afričkih, evropskih, domorodačkih, paganskih, katoličkih, protestantskih itd, ali prvenstveno oslanjajući se na potisnuto pretkolumbovsko nasleđe. To nasleđe mora biti na neki način reaktuelizovano te bi trebalo postati temelj obnovljenog identiteta Amerike. Dokle god dominiraju represivne univerzalističke ideje utemeljene na apstraktnim identitetima Amerika neće doći sebi, niti će to moći čovečanstvo u celini budući da je Amerika u obliku SAD sada bezmalo sveprisutna, fizički, mentalno, fantazmički. Alternativa tome je svetski rat.