Dvojka mačeva u tarotu

Sola Buska špil

NAPOMENA:

Ovaj tekst preuzet je iz moje knjige Ideologija tarota

zvezda Akruks

sazvežđe Kruks (Južni krst)

severozapadna visina

zemljani aspekt Vage

Dvojka mačeva astrološki označava prvu dekadu Vage kojom vlada Mesec. To je Prvosveštenica koja vlada Pravdom. Pravda Prvosveštenice, njena presuda? Reklo bi se uravnotežena promena. Po Pikatriksu, prva dekada Vage odnosi se na pravdu, istinu, pomoć siromašnima, podršku slabima i siromašnima protiv moćnih i opakih. To je uprizoreno ljutitim čovekom koji nosi frulu i drugim koji čita knjigu. Po Zlatnoj zori, kartom upravlja Gospodar obnovljenog mira, a što se tumači kao mir. Sazvežđe Kruks, odnosno Južni krst, bilo je vidljivo na jerusalimskoj geografskoj širini u pretpostavljeno vreme rođenja Isusa Hrista. Na Bliskom istoku je, Južni krst, između ostalog, nazivan i imenom koje možemo protumačiti kao otsečen ili presečen, a što ima svoju analogiju u biblijskom tekstu.[1] Dante je povezao ovo sazvežđe sa četiri kardinalne vrline: Pravednost, Razboritost, Umerenost i Snaga. Dakle, krst sam po sebi ukazuje na teret, iskušenje, istrajnost, altruizam, ali i odabranost, zavetništvo, zaštitu te u krajnjoj liniji večni život, konačni mir. Ovo sazvežđe nalazi se ispod zadnjih nogu Kentaura. U mitologiji se povezuje sa titanom Kriosom, jednim od petoro braće (Krios, Iapetos, Koios, Hiperion i Kronos). Glavna zvezda ovog sazvežđa je Akruks, poznata još i kao trostruka. Ima prirodu Jupitera, a osobine su sledeće: religiozno dobročinstvo, ceremonijalnost, pravičnost, sklonost magiji i načelno ezoteriji. U Sola Buska špilu na karti Dvojka mačeva ta oružja ne nose krilata deca, kao pehare i diskove, nego dvojica sredovečnih muškaraca u gaćama, i oni to čine teškom mukom. Mačevi su ogromni, jednom kolena klecaju a drugi je kolenima na zemlji.

---

[1] „A posle šezdeset i dve sedmice pomazanik će biti pogubljen i ništa mu neće ostati.“ Danijel, 9:26. Ovde je u hebrejskom originalu upotrebljen izraz karat (kap-reš-tau), što znači odsečen, ali se sugerisani kontekst odnosi na konzumaciju. Doslovno, poput pečenja, sečen da bi bio pojeden. U Knjizi zakona, 3:25-27, postoji veza sa ovim, a reč je o žrtvenom obrednom kolačiću luči. „This burn: of this make cakes & eat unto me. This hath also another use; let it be laid before me, and kept thick with perfumes of your orison: it shall become full of beetles as it were and creeping things sacred unto me. These slay, naming your enemies; & they shall fall before you. Also these shall breed lust & power of lust in you at the eating thereof.“

Dvorske karte Pehari u tarotu

Paž pehara u Sola Buska špilu

NAPOMENA:

Ovaj tekst preuzet je iz moje knjige Ideologija tarota

Princeza / Paž pehara

Simbol: labud

zemljani aspekt vode

geomantija: Via

slovo L

 

Po Kroliju, Princeza pehara predstavlja sposobnost kristalizacije, odnosno moć vodenog elementa da otelotvori ideju. Duh ove karte kod Krolija je predstavljen slikom morske kornjače koja na svojim leđima nosi slona a ovaj svet. Dakle, imamo čvrsto pod nogama. Pol Huson ukazuje na francuske poveznice ove karte sa likovima Parisa od Troje i Etjena de Vinjola, velikog francuskog vojskovođe iz Stogodišnjeg rata i prijatelja Jovanke Orleanke. Druga poveznica koju navodi Huson jeste Kiparski Rimljanin, odnosno Rimljanin voljen od Afrodite. Kod Pratesija je lik ove karte žensko. U Zlatnoj zori ona je Princess of the Waters and Lotus of the Palace of the Floods. Figura Via ima lunarnu prirodu i označava put i mlad mesec. U vodenom kontekstu to je reka, načelno vodeni tok, ali i pravac. Ukazuje na početak nekog dugačkog procesa ili putovanja. Paž pehara u Sola Buska špilu jednostavno je lepo odeveni mladić zagledan u pehar koji stoji na pijedestalu. U opštem smislu značenja Princeza pehara se odnosi na ljupkost, lepotu, mladost, romansu, obilje, ali i na udubljenost u misli, refleksiju, ostvarenje zamisli. Princeza pehara u šemi skrivenih puteva Drveta života predstavlja poveznicu Binaha i Malkuta, odnosno Trojku i Desetku pehara.

Princ / Vitez pehara

Simbol: škorpija

vazdušni aspekt vode

geomantija: Rubeus

slovo N

Astrološki se ova karta povezuje sa oblašću od 21. stepena Vage do 20. stepena Škorpije, u čemu prepoznajemo prvenstvo Smrti u odnosu na Pravdu, tj Marsa nad Venerom. Smrt pravde? Možda. Pre će biti pravedna ili pravednička smrt. U krajnjoj liniji reč je o smrtnoj presudi. Kroli ukazuje na tri totema ove karte: orao, zmija i škorpija. U simbolizmu Zlatne zore ova karta nosi naziv Princ kočija Vode. Pratesi ovu kartu tumači kao stanište, naseobinu. U odnosima elemenata ovde vidimo mačeve u funkciji pehara, a što vizuelno možemo predstaviti slikom oluje na moru. Uzburkano more i rušilački talasi odgovaraju prirodi geomantijske figure Rubeusa koji se smatra lošim znakom. Budući crven, i vezan za smrt, ovaj znak može nagoveštavati i večni život, ali je pre svega njegovo značenje rušilačko te označava rat i silovite prirodne nepogode. Princ pehara u Sola Buska špilu jaše u suprotnom smeru od Princa diskova. Njegov konj je braon, za razliku od konja Princa diskova. On ima krila i u ruci drži kacigu. Njegovo ime je Natanabo. Kako sam pomenuo u poglavlju o Sola Buska špilu, u pitanju je mag Naptanabus, koji je, navodno, pored Aristotela, takođe bio učitelj Aleksandru Velikom, a navodno i njegov otac. Naptanabus je poslednji vladar tridesete i poslednje autentične egipatske dinastije, nakon koje su tom zemljom vladali Grci. Princ pehara se u opštem smislu može odnositi na ratobornu prirodu ispod mirne spoljašnjosti, odnosno na opasnost ispod mirne površine vode. To je i stvaralačka inteligencija, sklonost umetnosti, sposobnost kako za dobra tako i za zla dela itd. U astrološkom smislu Princ pehara se preklapa sa malim arkanama: Četvorka mačeva, Petica i Šestica pehara, što pokriva poslednju dekadu Vage i prve dve dekade Škorpije. Princ pehara u šemi skrivenih puteva Drveta života predstavlja poveznicu Binaha i Jesoda, odnosno Trojku i Devetku pehara.

Kraljica pehara

Simbol: rak

vodeni aspekt vode

geomantija: Populus

slovo P

Ova karta vlada oblašću između 21. stepena Blizanaca i 20. stepena Raka. To su Kočija i Ljubavnici, odnosno kočija ljubavnika. Pobeda ljubavi? Ipak, Kraljica pehara je zapravo Kraljica srca. Karta ukazuje na Mesec koji se nalazi u dominantnom položaju spram Merkura. Njena geomantijska atribucija Populus, predstavlja bezmerne vodene mase te je potpuni arhetipski izraz žene, veliko more. Te mase se mogu odnositi na mnoštvo bilo čega, novca recimo, ali i naroda te ukazuje na masovnost, javno mnjenje, pokrete masa, velike javne manifestacije itd. Istovremeno Kraljica pehara je gospodarica odraza, moćno ogledalo, ogledalo nad ogledalima, što joj daje prerogative gospodarice vizija, snova i sanjarenja. Njeno svojstvo je otud i zavodnica, čime dolazimo na teren fatalne hetere i čarobnice. Populus je glavna geomantijska figura koja u sebi sadrži sve ostale geomantijske figure te predstavlja pun Mesec i sazvežđe Raka. Po Pratesiju Kraljica pehara je udata dama, a po Zlatnoj zori Kraljica prestola voda. Kraljica pehara Sola Buska špila prikazuje Poliksenu (na karti stoji natpis Polisena) koja sedi na ribljem tronu zagledana u pehar iz kojeg viri mala zmija. Poliksena je najmlađa ćerka trojanskog kralja Prijama koju su Grci obredno žrtvovali na Ahilejevom grobu. U opštem smislu Kraljica pehara može se odnositi na imaginaciju, poeziju, sanjarenje, lepotu, vizionarstvo, strpljivost, smirenost, prijemčivost. U astrološkom smislu Kraljica pehara se preklapa sa malim arkanama: Desetka mačeva, Dvojka i Trojka pehara, što pokriva poslednju dekadu Blizanaca i prve dve dekade Raka. Kraljica pehara u šemi skrivenih puteva Drveta života predstavlja poveznicu Binaha i Necaha, odnosno Trojku i Sedmicu pehara.

Kralj pehara

Simbol: paun

vatreni aspekt vode

geomantija: Laetitia

slovo R

Kralj pehara se odnosi na oblast od 21. stepena Vodolije do 20. stepena Riba, u čemu prepoznajemo velike arkane Mesec i Zvezda, Jupiter u moćnijoj poziciji spram Saturna. Mesec i Zvezda su obeležja romantične noći. Pol Huson istorijsku paralelu ove karte pronalazi u liku Karla Velikog. Njegovo ime se pominje u nekim špilovima na karti Kralj srca. To je obeležje veoma moćnog položaja. Pratesi ovu kartu poredi sa starcem. Po Zlatnoj zori ona karta nosi naziv Gospodar talasa i voda. Karta opisuje nekog ko se nalazi na vrhu, čija je priroda samozadovoljna ali dobroćudna. Kralj pehara nije otrovni starac nego će pre biti blagonakloni deka koji se dobro drži. Krasi ga vitalnost i oštrina uma, jer je još uvek na prestolu. Figura Laetitia ukazuje na dobro raspoloženje, radost i uzvišeno stremljenje. U Sola Buska špilu Kralj pehara je imenovan kao Lucije Cecilio. Familija Cecilio je stara rimska porodica plebejskog porekla koja se uspela do velike moći i visokih položaja, ali nijedan od njih nije vladao Rimom. U opštem smislu ova karta može se odnositi na senzualnost, blagu narav, maštovitost, ali i prijemčivost za uticaje, sklonost opijatima. U astrološkom smislu Kralj pehara se preklapa sa malim arkanama: Sedmica mačeva, Osmica i Devetka pehara, što pokriva poslednju dekadu Vodolije i prve dve dekade Riba. Kralj pehara u šemi skrivenih puteva Drveta života predstavlja poveznicu Binaha i Heseda, odnosno Trojku i Četvorku pehara.

Lucifer

Faeton

NAPOMENA:

Ovaj tekst preuzet je iz moje knjige "Duh kontrainicijacije". Ukoliko želite da ovu knjigu, ali i druge moje knjige, čitate na hartiji a ne da buljite u ekran, obezbedite sebi primerak. Više o tome Sabrana dela Dorijana Nuaja

Na početku ovog izlaganja o Luciferu zaobišao bih konvencionalne predstave te krenuo sa osvrtom na neke indikativne detalje iz grčke mitologije, počevši od mita o Faetonu. Na vezu Faetona, Pitona i Tifona sa Luciferom, ukazao je Džejk Straton Kent u knjizi Geozofija. Faeton, čije se ime prevodi kao sjajni, ili onaj koji isijava, sin je boga sunca titana Heliosa i nimfe okeanide Klimene, koji je u bljesku pao sa nebesa nakon što je izgubio kontrolu nad sunčevim kočijama koje je posudio od oca. Kao posledica tog događaja, od njegovih džinovskih ostataka nastao je nesnosan smrad. U tome možemo povući paralelu sa telesinom Pitona, čije ime znači truli, kojeg je ubio solarni bog Apolon te koji je sahranjen u Delfima. U varijantama mita umesto Pitona pominje se Drakaina, kao ženski zmaj, što podseća na mesopotamski mit o solarnom bogu Marduku koji ubija zmajoliku ili zmijoliku boginju Tijamat. Očito psihoaktivni smrad raspadanja golemog Pitonovog tela, da se izrazim modernim rečnikom, doslovno je nadahnjivao tamošnje čuvene proročice. Sledeći Kenta, ovu vezu Faetona i Pitona možemo upotpuniti sa još jednim mitološkim likom – Tifonom, sahranjenim bogom čije je raspadajuće telo stvaralo gustu smrdljivu maglu. Tifon, čije ime znači uragan ili olujni, dete Tartara i Gaje, jeste zmijoliko-antropomorfni krilati div kojeg je ubio Zevs. Tifon je poistovećivan sa egipatskim bogom Setom. Bio je otac čuvara ulaza u podzemlje, troglavog psa Kerbera, ali i Sfinge, čija je majka poluzmija Ehidna.

Zevs je takođe usmrtio Faetona, budući da su se pomahnitale solarne kočije, čiji konji očito nisu slušali neiskusnog vozara koji se uplašio ugledavši Škorpiju na nebu (misli se na sazvežđe), opasno primakle Zemlji pustošeći je sunčevom vrelinom. Tada je Zevs munjom oborio Faetona koji je pao u reku Eridanus koja teče Hadom. U ovome postoji jezička sličnost sa sumerskim gradom Eriduom, posvećenom bogu voda Enkiju. Takođe, biblijski Helel ben Šahar (Sin zore), kojeg pominje prorok Isaija, pada u hebrejski podzemni svet, kraljevstvo mrtvih, Šeol. U Apokalipsi 8:10, govori se o padu zvezde koja se poput buktinje sunovraćuje u vodu. Dakle, Faeton, Piton i Tifon dele iste detalje tako karakteristične za kasnije hrišćanske predstave o Luciferu ili Satani. U pitanju je pakleni, htonski smrad, sunovrat u podzemni ambis sa nebeskih visina, veza kako sa solarnim božanstvima, tako i sa vrhunskim bogom gromovnikom. Faetonu je posvećeno sazvežđe Auriga (Kočijaš). Grčko ime tog sazvežđa je Eniohos (držač uzdi), a koje po zvučnosti podseća na biblijskog Enoha, kojeg je Bog uzeo za njegovog života (Postanje, 5:21-24). Takođe, postoji shvatanje koje povezuje ovo sazvežđe sa legendarnim sumerskim kraljem Nimrodom koji je izgradio čuvenu Vavilonsku kulu. U jednoj varijanti grčkog mita, ime tog kočijaša je Erihtonos (moguće značenje je „koji se bori sa zemljom“). On je sin vulkanskog boga Hefesta i boginje Atene, mada se pominje i da ga je rodila stara boginja Zemlja - Gaja. Erihtonos je rođen kao bogalj te pošto nije mogao da hoda njegov otac mu je izradio kolica, odnosno kočija. Njegova zaštitnica je boginja Atena koja ga je krila u korpi (za držanje zmija), budući da je donji deo njegovog tela bio zmijski. Na partenonskoj statui ove boginje Erihtonos je prikazan u obliku zmije pored Ateninog štita. Takođe, Erihtonos je smatran izumiteljem kvadrige, kočije koju vuku četiri konja.

Atena i Erihtonos

Teško je na prvi pogled poistovetiti Erihtonosa i Faetona, ali veza između Faetona i Hefesta postoji u verziji mita po kome je Faeton njegov sin. Još jedna poveznica Faetona i podzemlja jeste poistovećivanje njegovog oca Heliosa sa Hefestom (čiji je egipatski pandan bog Ptah). Osim toga, upravo je Hefest skovao pehar koji je poslužio kao barka (poput Raove barke) kojom je Helios tokom noći, putovao podzemnim vodama sa zapada na istok. Helios i Hefest, iako različiti bogovi, mogu predstavljati ovaploćenja solarnog bića, s tom razlikom što je Hefest oblik htonskog Sunca, dok je Helios njegova nebeska forma. U drugoj verziji mita o Faetonu, njegova majka bila je boginja zore Eos, titanskog porekla, inače sestra solarnog boga Heliosa i lunarne boginje Selene. Njegov otac je smrtnik Kefej, sin egipatskog faraona Bela, etiopski kralj, suprug Kasiopeje i otac Andromede (sve sami astronomski pojmovi). U ovoj varijanti Faeton je bio voljen od strane Afrodite. Imajmo na umu da su Eos i Afrodita mitski izraz Venerine planetarne prirode, a što opet dovodimo u vezu sa kompleksom Venera - Lucifer. U jednoj varijanti mita Faetonova majka nimfa Klimena pojavljuje se i kao majka još jednog indikativnog mitološkog lika koji izaziva snažnu lucifersku asocijaciju - Prometeja. Osim njih dvojice, Klimena je i majka čuvenog diva Atlanta, koji je zbog učestvovanja u titanskoj pobuni protiv olimpijskih bogova, kažnjen tako što je na svojim plećima nosio nebeski svod.

Očigledno bi u likovima Klimene i Eos trebalo potražiti ključeve majčinskog načela luciferijanstva. Kao jutarnja rosa koju vezujemo za Eos, i kao nimfa Klimene, ovde uočavamo vodeni element u svojstvu Majke, koja u vezi sa Suncem rađa veliko i moćno biće sudbinski sklono padu, odnosno smrti uzrokovane intervencijom nebeskih sila. U varijanti mita o Faetonu (po kojoj je njegova majka Eos), mogući uzrok njegovog pada jeste u njegovoj smrtnoj prirodi koju je nasledio od svog oca Kefeja. Klimena je takođe i majka sedam nimfi poznate kao Helijade (asocijacija na solarnu vodu). Po Helijadama je jedno sazvežđe dobilo ime. Faeton bi bio osmo, muško dete, a što snažno podseća na sve ono što je Kenet Grant, sledeći Džeralda Masija, pisao o egipatskoj boginji Velikoj Majci Ta-Urt, predstavljenoj sa sedam zvezda sazvežđa Veliki Medved, koja rađa boga Seta, oličenog u Psećoj zvezdi Sirijusu. Prvobitno je to bio Sin Majke rođen bez učešća oca, što ukazuje na matrilinearnu kulturu i doba kada muška uloga u prokreaciji nije imala značaj. Muško načelo je u tom smislu bilo nevidljivo ili natprirodno, odnosno božansko, a čiji je najpodesniji predstavnik upravo Sunce.

Piter Grej, u knjizi Lucifer: Princeps, kao još primera luciferskih motiva sa grčkom mitologijom, osim Faetona, ističe likove Belerofonta, Prometeja i Ikara, a takođe pominje i sumerskog Etana, Gilgameša, i Atara. Vidimo da pad Lucifera nije jedinstveni fenomen, nego postoji više oblika tog mita u raznim kulturama. Ovde bih napravio digresiju i pokušao da ukratko predstavim nekoliko ideja iz Grejove knjige od značaja za ovo razmatranje, da bih se potom vratio na glavni tok priče oličen u primerima iz grčke mitologije. U samom jezgru mita o Luciferu stoji pobuna protiv ustaljenog ili legitimnog poretka i posezanje za vrhovnom vlašću. Izraz Lucifer, u biblijskom smislu, pominje se u latinskom prevodu starozavetnog teksta, Isaija 14:12, gde u srpskom prevodu piše: „Kako pade sa nebesa, Svetlonošo, Zorin sine! Kako li si oboren na zemlju, ti, vladaru naroda.“ Po Greju, Isaijin tekst (14:12-15) sadrži fragmente mita koji odgovara liku Faetona, a koji verovatno ima starije poreklo, najverovatnije sumersko. Isaijin Svetlonoša je na latinski preveden kao Lucifer. U grčkom prevodu to je Eosforos. Pritom, kontekst ovog navoda odnosi se na asirsko-vavilonskog vladara (najverovatnije Sargona Drugog) kojeg proklinje prorok Isaija, nad čijom smrću on likuje i vidi je kao Jahveovu nadmoć. U krajnjoj liniji, uopšte nije važna ličnost nekog antičkog bliskoistočnog tiranina, već činjenica da je reč o predstavniku sile (geopolitičkom faktoru) koja je Izraelcima nametnula, u njihovim očima nelegitiman, bogohulni, paganski, antikosmički, naposletku satanski poredak. Vladar novog asirskog carstva postao je ovaploćenje legendarnog svetskog zloduha. Grej tvrdi da hebrejski izraz koji je upotrebio Isaija, Helel ben Šahar (Sin zore), predstavlja vladarsku titulu, budući da njegov legitimitet dolazi od jutarnje zvezde, Venere, tj od boginje Ištar. U očima starozavetnog proroka Ištar je idol, lažno božanstvo. Vezu sa Venerom i vodenim elementom imalo je i starosemitsko božanstvo Atar (verovatno varijacija od Ištar / Astarta).

Sargon II

Grej sugeriše da lik koji u biblijskom kontekstu može poslužiti kao prototip ili zajednički simbol sumerske vladarske doktrine kosmičkog i državnog legitimiteta, koju su potom nasledili drugi paganski narodi Bliskog istoka, jeste Nimrod. U starozavetnoj Knjizi postanja, Nimrod se pominje u desetoj glavi, a često je u vanbiblijskim izvorima povezivan sa izgradnjom Vavilonske kule te predstavlja oličenje ljudske pobune protiv Božjeg poretka. Nimrod je u bibliji označen kao Hamov potomak, jednog od trojice Nojevih sinova kojeg je otac prokleo. Nimrodov otac je Kuš, od koga poreklo vode Kušiti, odnosno Etiopljani, a što neodoljivo podseća na lik Kefeja iz grčke mitologije, etiopskog kralja, koji je u jednoj verziji mita, kako sam već pomenuo, bio Faetonov otac. Kako u desetoj glavi beleži Postanje, Hamovi potomci, Hamiti, vladali su sumerskom zemljom (što zvanična istorija ne može potvrditi). Uopšteno, Hamiti su Egipćani, Libijci, Kananci i Etiopljani, u biblijskoj perspektivi dijabolična loza ili rasa, protiv čije su magijske religije grmeli Jahveovi proroci, ali čiju tehničku i civilizacijsku superiornost ne možemo zanemarivati. Grčki mit pominje da su Afrikanci potamneli onda kada je Faeton, izgubivši kontrolu nad Heliosovom kočijom, skrenuo bliže Zemlji te spržio kožu afričkih ljudi i uništio vegetaciju na prostoru današnje saharske pustinje. U Mormonovoj knjizi američkog proroka Džozefa Smita, tamna boja kože je izraz prokletstva koje je Bog bacio na neverne ljude prvobitno bele puti. Ti mitovi su može biti odjek ili u korenu percipiranja Afrikanaca kao baštinitelja mračnih obreda i demonolatrije, čime se objašnjava njihova boja kože i drugačiji izgled.

U optici proroka Isaije, vrednosti, verovanja i prakse koje su nametnuli paganski osvajači, prkose ustaljenom poretku po kome je ustanovljeno izraelsko kraljevstvo kao Božja država. Mnogi tadašnji Izraeliti poveli su se za tom stranom modom, prihvatajući tuđa verovanja i običaje, a što nailazi na osudu proroka. On ih proklinje i njihovo ponašanje opisuje kao pobunu protiv Boga. Upravo je ta pobuna protiv Boga u korist ovozemaljske surevnjivosti, nadmenosti i idolopoklonstva, ključni motiv obrazovanja mita o Luciferu kao Satani, univerzalnom protivniku koji poprima ahrimanske dimenzije. On postaje obmanjivač.

Dodatni motiv mita o Luciferu, kako Grej naglašava, jeste kult meteorskog metala, o čemu je i Mirča Elijade pisao. Meteori, naročito oni bogati gvožđem, bezmalo kod svih naroda imali su sveti karakter. Oni su dali zamajac razvoju kovačkog zanata, koji je izvorno povezivan sa magijom i svetom duhova. Kovači su, kako je Elijade pokazao, izvorno i alhemičari. Kod nekih naroda kovači su bili poštovani i cenjeni, dok su neki na njih gledali kao na nužno zlo, ljude u vezi sa zlim duhovima i mračnom magijom. U tom smislu indikativna je veza biblijskog Tubal Kaina, potomka zloglasnog Kaina, sa metalurgijom. Betil, odnosno sveti kamen, jeste upravo onaj nebeskog, odnosno meteorskog porekla. Zato su mnogi narodi verovali da je nebeski svod sačinjen od metala. Meteorski metal je dar nebeskih bogova. U tom smislu nije teško pretpostaviti mogućnost meteorskog porekla mita o palim bogovima, polubogovima, anđelima ili sinovima Božjim.

Belerofont

Sada bih se osvrnuo na Belerofon(t)a, heroja, Sizifovog unuka, sina boga Posejdona (u drugoj varijanti njegov otac je korintski kralj Glauk) i Eurinome (Glaukove supruge). Za njega se tvrdilo da je bio lep kao bog. Ovde odmah pada u oči drevni motiv o božanskom očinstvu koji, osim što odražava matrilinearnu kulturu, ukazuje i na poseban karakter deteta, što predstavlja središnji motiv rođenja božanskih ili posebno istaknutih ličnosti. Ne bih ovde ulazio previše u detalje njegovog mita, samo ću naglasiti da je Belerofont, kao heroj, ubica mnogih čudovišta, a između ostalog i čuvene troglave Himere (lav-jarac-zmija) te da je uspeo uhvatiti i obuzdati krilatog konja Pegaza, koji je čuveniji mitološki lik od samog Belerofonta, u toj meri da je jedno sazvežđe dobilo ime po njemu. Inače, Pegaz je rođen od krvi koja je šikljala iz vrata obezglavljene Gorgone Meduze (zvezda Algol), a koju je ubio heroj Persej. Iako je imao krila, Pegaz je u suštini bio vodenog porekla. Ma kako bilo, upravo jašući Pegaza, Belerofont je uspeo da se vine na sam Olimp, a što, kao neviđena drskost, nije prošlo bez kazne od strane samog Zevsa. Konji su, kao što znamo iz mitologije, barem za Grke bili htonske životinje i bili su posvećeni vodenom bogu Posejdonu. Otud solarne kočije imaju vezu sa dubinom.[1] Sumerski mitološki lik Etana, uzneo se na nebesa uz pomoć orla, do najviše tačke neba - Elati. Etana je takođe pao u podzemlje i postao čuvar ulaza u donji svet. Dakle, ovde takođe prepoznajemo osnovni luciferski motiv: uspon na nebesa i pad nakon intervencije vrhovnog ili solarnog boga.[2]

Belerofont je, po jednoj verziji, bio likijsko solarno božanstvo koji je na krilatom konju putovao nebom i strelama krotio po ljude neprijateljske sile, poput recimo vulkana, koje je otelovljavao lik Himere. U toj solarnoj komponenti uočavamo sličnost Belerofonta sa Faetonom. Belerofont je kao naočit mladić velike lepote, pavši sa olimpskih visina, završio kao obogaljeni i ružni lik, a što asocira na Hefestovog sina ili samog hromog boga Hefesta. Tako i u popularnom verovanju nekada prelepi i oholi Lucifer, nakon pada, postaje ružni, šepavi i mrzovoljni đavo. Piter Grej se poziva na autora Majkla C. Astura, u njegovoj analizi etimologije imenice Belerofont, što on vidi kao semitsku derivaciju čiji je načelni oblik Baʿal-rāphôn, što se prevodi kao Baal koji isceljuje, a kojeg u krajnjoj liniji možemo smatrati uzorom lika arhanđela Rafaela, koji je takođe iscelitelj. Grej naglašava još jedan momenat u priči o Belerofontu koji je vezan za magiju, a tiče se pomoći koju je on zadobio od boginje Atene prilikom kroćenja Pegaza. Uz pomoć magičnog eliksira on je ovladao čudesnim konjem. To su moći i umeća veštica, ali i tzv kćeri Sunca: Kirke i Medeje. Ujedno, poznavanje obrade metala i bilja, spravljanje magičnih napitaka za opčinjavanje, trovanje ili isceljivanje, jeste htonski domen veštičarstva, kasnije povezanog sa obožavanjem đavola, odnosno satanizmom. Upravo je taj satanski oreol ono što Lucifera karakteriše u našoj kulturi. U tom smislu, Lucifer, odnosno Helel ben Šahar, je satanizovan i pretvoren u demona kletvama proroka Isaije, a što biva potvrđeno u Novom zavetu. Magijska struja je pokrenuta i od tog vremena kontinuirano truje imaginaciju gradeći demonski lik kojeg kasnije možemo naći u grimoarima. U tom smislu u vazduhu je ostalo da lebdi da li je taj lik emancipatorski ili represivan ili je možda i jedno i drugo? Kakvo god bilo naše mišljenje o njemu jedno se ne može sporiti - Lucifer je simbol revolucije ali i kontrainicijacije.

Joseph Noel Paton

---

[1] Vredi pomenuti i sledeće Kerenjijevo zapažanje: „U pramediteranskoj kulturi, gde konj još nije imao značajnu ulogu, bik je bio u neobičnoj vezi sa Suncem. I još uvek je kada se u Odiseji povede reč o Helijevim govedima. Bog Sunca je imao svoja sveta stada na ostrvu Trinakiji, koje je bilo čuvena Hadova kapija, uz onu pored Gortine, na Kritu, kao i one u ilirskoj Apoloniji. Inače, slična stada ima samo kralj podzemlja, Had.“ Karolj Kerenji, Kćeri Sunca, Gradac, Čačak, 1994, str. 15.

[2] Kod Isaije (14:13-15) čitamo: „A govorio si u svom srcu: ‘Do nebesa ću se podići. Iznad Božjih zvezda podići ću svoj presto i sešću na zbornu goru na krajnjem severu. Podići ću se iznad oblaka. Izjednačiću se sa Svevišnjim.’ Ali u grob bićeš svrgnut, u najdublju jamu.“