Arhanđel Mihael (autor Dorijan Nuaj)

Moja namera je da ovim tekstom barem malo osvetlim jedan od entiteta koji tako olako shvatamo i čije ime možda neko od nas zaziva a da nije u potpunosti svestan složenosti porekla i dubine sadržaja koji se iza tog imena skrivaju. Ime Mihael (hebrejski mim-jod-kap-alef-lamed, MIKAL, vrednost 101), često se prevodi kao bogoliki, nalik Bogu, odnosno nalik Elu, kao El, (El, odnosno il je stari semitski naziv ili titula za boga). U bibliji se Mihael pominje u knjizi proroka Danila (10:13) kao ehad ešrim erašnim, odnosno jedan od prvih glavnih, ili najviši od prinčeva ili vojvoda nebeske hijerarhije. Takođe, u istom odeljku, stih 21, oslovljen je kao šarkem (tvoj princ) i u poglavlju 12:1 iste knjige kao veliki zapovednik koji stoji nad ljudima. U biblijskom kontekstu Mihael je zaštitnik Izraela. U kontekstu Malog terajućeg rituala pentagrama Hermetičkog Reda Zlatne Zore Mihael je, zajedno sa Rafaelom, Gabrielom i Urielom, jedan od zaštitnika magičara koji izvodi pomenuti ritual, i načelno zaštitnik ljudi. Od čega to Mihael štiti ljude? Ukoliko knjigu proroka Danila čitamo ezoterijski, posebno njeno deseto poglavlje, uvidećemo da se ta zaštita odnosi na bogove drugih naroda i religija. U magijskom kontekstu, to može biti povezano sa zaštitom od neprijateljskih okultnih sila. U apokrifnoj literaturi, pominje se da je Mihael, zajedno sa još tri pomenuta arhanđela, sudija palim anđelima, odnosno neko ko ih kažnjava. U tom smislu, Mihael se često pominje kao suparnik Satane, a što biva posebno istaknuto u Jovanovom otkrivenju (12:7-9), čime se Mihael aktuelizuje u eshatološkom kontekstu:

"I nasta rat na nebu. Mihailo i anđeli njegovi udariše na aždaju. I boriše se aždaja i anđeli njeni, ali ne nadvladaše, i više im se ne nađe mesta na nebu. I aždaja velika bi zbačena, stara zmija, koja se zove đavo i sotona, koja obmanjuje celu zemlju. I bi bačena na zemlju, i anđeli njeni behu bačeni s njom."

U malom ritualu pentagrama, Mihael je pozicioniran na jugu, povezan sa elementom Vatre i lavom kao simboličkom životinjom. U knjizi proroka Danila poznata je epizoda u kojoj je ovaj prorok bačen lavu koji ga nije povredio. To sve ukazuje na Mihaela kao ratnog vođu, komandanta armija, odnosno na ratnički aspekt njegove prirode. Kod Danila (8:11) Mihaelovo ime se izričito ne pominje, ali se iz konteksta čitavog poglavlja, kao i iz poglavlja 10, razume da je reč o Mihaelu kao vojvodi nebeske vojske. Naravno, ovim se ne iscrpljuju Mihailove uloge, jer se on u apokrifima pojavljuje i kao psihopomp, odnosno vodič duša, pa se čak pominje i da je pomagao Evi prilikom rođenja Kaina.

Simbolizam koji povezuje Mihaela sa Suncem odvodi nas u jednu sasvim drugačiju krajnost. U osvrtu na boga Apolona, Džejk Straton Kent (Jake Stratton-Kent) povezao je antičko solarno božanstvo sa semitskim bogom Rešefom i biblijskim Mihaelom. 

"Apollo's plague bearing arrows connect him to the Semitic god Reshef, a god of war and pestilence among the Syrians; adopted also by the Egyptians. His arrows are firebrands, and his name is connected with burning by fire or lightning. Reshef was worshipped at Ugarit and in Cyprus where several inscriptions link him unequivocally with Apollo; indeed Apollos epithet Amyclaeus appears to derive from that of Reshef (A)Mykal. There may be a link too in Apollo's slaying of Python and a similar dragon slaying legend from Ugarit concerning Reshef. As such Reshef is the forerunner of both Apollo and the angel Michael, for both of whom the attribution to the Sun is a later development." (Jake Stratton-Kent, Geosophia, Scarlet Imprint, 2010, page 268).

Rešef

Nergal

Apolon je ubio Pitona, Mihael je zbacio aždaju sa neba. Rešef je donosilac zaraze, kuga, a može se prevesti kao vatreni, odnosno vatreni štap (u smislu projektila ili strele). Imajmo na umu i da je jedan od jahača Apokalipse takođe povezan sa kugom. Rešef se može povezati sa sumerskim božanstvom Nergalom koji je predstavljen na lavljom glavom i povezivan sa solarnim božanstvom Šamašom. Po nekima, Rešefa su u Egipat doneli osvajači Hiksi. U slučaju Apolona, njegovo prvo pojavljivanje kod Homera jeste u svojstvu njegovih strela koje seju kugu. Kent ističe kako je jedna od Apolonovih titula lykos, odnosno vuk, čime on u tome vidi koren likantropije, a što bi predstavljalo posebnu temu. Mihaelova veza sa lavom i Nergalova lavlja glava u tom smislu jesu pandan Apolonovoj vučjoj prirodi, a što niz koji čine Mihael - Rešef - Nergal - Apolon stavlja u htonski kontekst i drevni životinjski simbolizam bogova. U ikonografiji tarota taj kompleks prepoznajemo u karti Princ Štapova. Reč je o htonskom obliku solarne prirode. Takođe, Nergal je poput Hada, bog podzemlja i sveta mrtvih.

"These attributes represent a side of the god far from the radiance of the Sun and the light of reason." (Kent, isto)

U bibliji Rešef se pominje u knjizi proroka Avakuma (3:5), što je u prevodu Luje Bakotića prevedeno na sledeći način: Pred njim (Gospodom) ide kuga, za stopama njegovim pomor ide. Taj pomor je u bibliji Kralja Džejmsa prevedena kao burning coals. I dalje u devetom stihu trećeg poglavlja knjige Avakumove kaže se: Pojavi se luk tvoj, prokletstva su strele reči tvojih... Taj luk je onaj od Rešefa. I u Knjizi petoj - Ponovljeni zakoni, (32:24) Rešef je poslan kao sredstvo Božje kazne, dok u Psalmima 78:48 on uništava neprijatelje. 

U zaključku, svaki put kada prizivamo ime Mihaelovo, istovremeno prizivamo i sadržaje koji su osobeni Apolonu, Rešefu i Nergalu. To nisu samo imena bogova nekih starih i zaboravljenih religija, ili kojekakva praznoverica, nego u najmanju ruku šifre moćnih magijskih sila čija nagla i nekontrolisana provala može imati fatalne posledice po psihičku stabilnost. Takođe, arhetip povezan sa lavom, nevezano za religijski kontekst, jeste upravo onaj energetsko-psihički egregor čija isijavanja tako fundamentalno nedostaju u karaktetu, duhu i fizičkoj pojavi današnjih ljudi.