NAPOMENA:
Ovaj tekst preuzet je iz moje knjige "Ideologija tarota" u okviru mojih Sabranih ezoterijskih spisa
„De bienes Fortuna
Que no estan escritos“
Fortune presents gifts not according to the book
Luis de Gongora, 1581
Točak sreće
je u neku ruku najvažnija arkana jer ona već sama po sebi izražava ideju tarota
kao oruđa proročišta. Ona nosi broj deset, kojim se zaokružuje celina sveta.
To je broj pitagorejske figure tetraktisa (1+2+3+4) i poslednje sefire Malkut.
Ostvarenje. Materijalizacija. Broj deset je i broj boginje nužnosti – Ananke.
Ova karta ukazuje na sile prirode, sile života, prirodni tok stvari, cikličnost
promene, ritam koji održava poredak sveta, životne tokove, rotaciju, protok
vremena, cirkulaciju krvi i životnih sokova, točak samsare, točak zakona, točak
vremena, istorije, tradicije, industrijski točak, mlinski točak. To je točak
koji stvara i rastvara bogatstvo, koji nekog čini bogatim ili siromašnim. To je
točak misaonih analogija, asocijacija, odnosno spiralni asocijativni niz, točak
doktrine, kabale, točak smene dana i noći, točak revolucije, točak zodijaka.
Taj točak je zagonetka. Tu zagonetku čuva himera u liku sfinge koja u ruci drži
mač. U krajnjoj liniji Točak ukazuje na upravljanje vremenom, odnosno na vreme
u njegovoj celokupnosti. Ova karta zatvara sve u svoj tok. To je tok zodijaka i
tok sudbine koja stoji u suprotnosti spram slobodne volje. Po Menli Palmer
Holu, Točak sreće predstavlja niži univerzum kao celinu, sa božanskom mudrošću
oličenoj u sfingi, kao večnom sudiji između dobra i zla.
Marseljski tarot
U
Marseljskom šilu točak prikazan na ovoj karti imao je šest paoka, što podseća na činjenicu da je u antičkom Rimu postojalo šest svetilišta
boginje sreće Fortune. Takođe, vidimo da točak ima i sedmi paok, odnosno ručku
koja je postavljena pod uglom od devedeset stepeni spram ravni točka.
Simbolički, točak je poput heksagrama dok je štap, na čijem
se kraju nalazi ručka za pokretanje točka, poput središta heksagrama. Heksagram
i krug sa tačkom u središtu jesu simboli Sunca. Upravo ta središnja tačka
omogućava pokret. U tome prepoznajemo kabalističku formulu ARARITA koja sadrži
početna slova sedam reči koje se uobičajeno prevode kao: Jedan je tvoj
početak, Jedan je tvoja individualnost, Jedan je tvoja permutacija. Svrha
ove formule jeste da uravnoteži neuravnotežene planetarne uticaje i ideje i da
omogući kružno kretanje.
U
Marseljskom špilu točak krije heksagram, koji je solarni simbol, čijim
obrtanjem upravlja krunisana sfinga ljudskog lica sa mačem, dok se dve
životinjske figure vrte na njemu. Te dve životinje su dva trougla od kojih je
sačinjen oblik heksagrama. Sva tri stvorenja predstavljaju tri osnovna
alhemijska načela (Sumpor, Živa, So) kao i tri mene alhemijskog Velikog Dela
(crnu, belu i crvenu fazu), tri dekade svakog zodijačkog znaka. Iako Krolijeva
verzija ove karte ima deset paoka, aludirajući na deset sefira Drveta života, u
samom središtu točka nalazi se desetokraka zvezda koja predstavlja sefiru
Malkut / Kraljevstvo, koje pripada Zemlji. Po Kroliju, oba karta predstavlja
univerzum u vidu neprekidne promene sopstvenog stanja. Kod Krolija se na točku nalaze tri lika, Sfinga sa mačem, Hermanubijus i Tifon. U Marseljskom špilu točak se vrti u smeru nasuprot
kazaljke na satu, dok je kod Krolija u smeru kazaljke. U suštini, točak se može
vrteti u oba pravca tvoreći dva značenja. Pozovimo nacrt Točka sreće Elifasa Levija u pomoć, koji po njemu, predstavlja Jezekiljev
kosmogonijski točak. Kada se točak vrti u pravcu kazaljke na satu, recimo počevši od slova T, točak
ispisuje reč TARO, dok obrnuto piše TORA. Reč TARO možemo shvatiti kao obrtanje
tarota, dok je TORA zakon. Iz perspektive rotiranja Božjeg imena IHVH, počevši
od slova jod, uviđamo da se ono bez promene obrće u oba pravca. Dakle,
imamo rotaciju glavnog načela koje je nepromenjivo: IHVH predstavljeno likom
Sfinge sa mačem, TARO je Hermanubijus (majmun), u Marseljskom špilu on ponire,
kod Krolija se uspinje, TORA je Tifon (himera), koja se u Marseljskom špilu
uzdiže, dok kod Krolija ponire. Položaj ovih životinja i sam smer obrtanja
točka ukazuje na temeljna načela promene i ritma eona. Ozirisov eon je išao kontra
vremenu, u pravcu zatvaranja i manifestovanja zakona TORA, što je vodilo
propadanju načela izraženog Hermanubijusom
(Hermes-Anubis / alhemijska Živa), a uzdizanju tifonske himere koja predstavlja
alhemijsko načelo Soli. To označava poniranje duha, njegovo nestajanje i zamenu
vulgarnim, teškim, mračnim, materijalističkim. Kroli je obrnuo njihov smer
naznačivši načela obrtanja u eonu Horusa – Hermanubijus je taj koji se sada vraća gore u smeru koji je solaran, u korak
sa vremenom. Ono što je nepromenljivo jeste zakon Sfinge koji obuhvata sve.
Otud je i jedno od imena ove karte Omnium dominatrix, odnosno
Gospodarica svega. U Srednjem veku Fortunu su nazivali gospodaricom ili
imperatorkom sveta.
Pierpont Morgan Bergamo tarot
Seli
Nikols, tumačeći Marseljski špil, povezala je tasove vage arkane Pravda sa dve
životinje koje se vrte na Točku sreće. Ona ističe da je ta nepristrasnost
zajednička likovima Pravde i sfinge koja upravlja točkom. U Keri Jejl Viskonti
Sforca špilu na karti Točak sreće prikazano je pet ljudskih likova. Na vrhu
sedi plavokosa žena u plavoj odori sa mačem u desnoj i krunom u levoj ruci. Ona
je ta koja će glavu koja dolazi krunisati a glavu koja odlazi odrubiti. Takođe
imamo i dva muška lika koja predstavljaju vladare – jedan se uspinje a drugi
ponire. Na samom dnu, pod jarmom točka puzi stari odrpanac. U srednjovekovnim
prikazima Fortune taj motiv su pratile reči: „Regnabo, regno, regnavi, sum sine
regno“ (Vladaću, vladam, vladao sam, bez vlasti sam). Figura na vrhu je ona
koja vlada; ona na putu ka gore jeste ona koja će vladati; figura koja ponire
je ona koja je vladala, dok je ona na dnu potpuno bez vlasti. Na točku Viskonti
Sforca sedi krilati ženski lik sa povezom preko očiju, izraz same boginje Fortune,
koja svoju desnu ruku polaže na rame onog koji se uspinje. Fortuna je slepa i
nepristrasna (baš poput Pravde). Ona je ta koja pokreće točak. Gornji ženski
lik, posađen na samom vrhu točka poviše Fortunine glave kasnije je postao
zagonetna plava sfinga koja je u Marseljskom špilu zadobila krunu i krila, dok
se sama Fortuna zagubila. Na karti Brera Brambila Viskonti špila taj najviše
posađeni lik u plavoj haljini je muškarac. Elifas Levi za tu sfingu kaže da ima telo bika
i ljudsku glavu i zapravo je asirska sfinga, naposletku – heruvim.
U staroj Grčkoj postojalo je nekoliko
boginja povezanih s bogatstvom i sudbinom. Glavne među njima bile su Tihe,
boginja sreće i slučajnog aspekta sudbine, te Nemezis, koja je predstavljala
božansku kaznu. Očigledno je da su one bile modeli oličavanja dobre i loše
sreće. Simboli dobre sreće bili su kormilo kojim je ona upravljala, zatim rog
obilja koji predstavlja sreću, i globus. Simboli Nemezis bili su grifon, bič,
vaga i točak. Tokom pozne antike razvijena je predstava Fortune u kojoj je kosmos predstavljen kao točak sa osam
krakova (iako postoje neki primeri s četiri ili šest kraka), a sama boginja prikazana
je kako stoji u središtu. Jedno od najstarijih spominjanja ove slike nalazi se
u Boetijevoj Utehi filozofije, napisanoj 524. godine. U ovom tekstu
Boetije opisuje četiri
čoveka na točku sreće kako se uzdižu i spuštaju, a što bi predstavljalo aspekte
ili faze života.
Krolijev tarot
Graver
Erhard Šon je od Točka sreće načinio amblem jedanaeste kuće zodijaka, koja
predstavlja prijatelje i dobročinitelje. Za Zlatnu zoru ova karta nosi naziv Gospod
sila života. Elifas Levi u ovoj karti vidi simbol kabale i ključa
okultizma. Po sistemu Zlatne zore karta Točak sreće je povezana sa hebrejskim
slovom kap, čija je atribucija Jupiter, a koja označava stazu što
povezuje četvrtu (Hesed, Jupiter) i sedmu sefiru (Necah, Venera) Drveta života na njegovom desnom stubu milosti. Vejt je dizajn ove karte preuzeo
na osnovu opisa i skice koje je dao Elifas Levi. Takođe, Vejt je u uglovima
karte pridodao četiri heruvima, bika, čoveka, lava i orla. Ta četvornost
izraz je jovialne prirode ove karte, jer Jupiterova sfera, po kabali, nosi broj
četiri, što se očitava u broju same karte: (Σ(1-4)=10.
Raspored heruvima u Vejtovoj arkani X preuzet je iz rasporeda kvadranta Kula
stražara enohijanskog sistema Džona Dija, što je usvojila Zlatna zora.
Tabela 19.
Četvorna heruvimska formula Zlatne zore (iz knjige David Allen Hulse: The
Western Mysteries)
Heruvim
|
Slovo
u IHVH
|
Element
|
Pravac
|
Zodijak
|
Redosled
|
Lav
|
Yod
10
|
Vatra
|
Dole
desno
|
Lav
|
5
|
Orao
|
He
5
|
Voda
|
Gore
desno
|
Škorpija
|
8
|
Čovek
|
Vav
6
|
Vazduh
|
Gore
levo
|
Vodolija
|
11
|
Bik
|
He
5
|
Zemlja
|
Dole
levo
|
Bik
|
2
|
U tabeli 19. primetićemo da je zbir redosleda
znakova istovetan vrednosti imena Tetragramatona IHVH: 10+5+6+5=26 i
5+8+11+2=26.
Tabela 20.
Četvorna heruvimska formula Elifasa Levija (iz knjige David Allen Hulse: The
Western Mysteries)
ROTA
|
Heruvim
|
Alhemija
|
Element
|
Slovo
u IHVH
|
R
|
Čovek
|
Azot
|
Voda
|
Yod
10
|
O
|
Bik
|
So
|
Zemlja
|
He
5
|
T
|
Orao
|
Merkur
(živa)
|
Vazduh
|
Vav
6
|
A
|
Lav
|
Sumpor
|
Vatra
|
He
5
|
U demonskom ključu Točak sreće je izraz
opsesivne želje. Tu prepoznajemo lovce na sreću, kockare, zavisnike od svakog
oblika hazarda u kojem traže nova uzbuđenja. U krajnjoj liniji ovde
razotkrivamo opsesivno koristoljublje.
Keri Jejl Viskonti Sforca tarot
.
Albreht Direr - točak sreće