NAPOMENA:
Ovaj tekst preuzet je iz moje knjige "Duh kontrainicijacije" u okviru mojih Sabranih ezoterijskih spisa
Predanja kažu kako je androgin savršeno
biće jer obuhvata muško i žensko u jednom telu, u jednoj duši, u jedinstvenoj
svesti i samosvesti, kakva je, dodao bih, nepojmljiva ljudskim bićima
ne-mitološkog vremena, budući da su ovi uskraćeni time što su suštinski
osakaćeni. Bogovi su raspolutili to moćno biće te od njega stvorili muškarca i
ženu kao nedostatna, nezaokružena bića čija međusobna odeljenost uzrokuje
poznatu nam dinamiku „rata polova“ i svu teskobu koja se javlja kao posledica
takvog stanja stvari. Zapitajmo se zašto je androgin savršen, jer ako uspemo da
proniknemo u to pitanje, onda će nam biti jasno i zbog čega su bogovi
raspolutili to nadčovečansko biće. Priroda tog bića predstavlja esencijalno
jedinstvo jer prethodi dualnosti, odnosno razdvojenosti muškog i ženskog
načela, muške i ženske svesti, moći i snage. To jedinstvo je predstavljeno
krugom. Mirča Elijade napominje kako još jedan dokaz da u dvopolnosti prvog
čoveka treba videti izraz savršenosti i celovitosti jeste činjenica da je
iskonski androgin često prikazivan kao okrugao.
U knjigama Karlosa Kastanede rečeno je
da ljudska bića u viđenju vidovitih čarobnjaka Meksika podsećaju na jaje.
Zapravo reč je o energetskoj čauri koja ima jajast oblik. Kastanedin legendarni učitelj i vidovnjak Don Huan rekao
je da su nekada ljudska bića, viđena kao energetska čaura, imala ovalan oblik.
U međuvremenu su energetske čaure ljudskih bića izgubila takvo obličje,
zadobivši jajasti, kakav danas imaju. Taj praistorijski prelazak sa „lopte“ na
„jaje“, u pogledu izraza energetskog obličja ljudskog bića, ključan je trenutak
u bitisanju čovečanstva na ovome svetu. Ukidanje androgina od strane više sile
jeste rasecanje te savršene sfere, odnosno jedinstvenog stanja svesti koje je u
tradiciji hermetizma poznato kao uroboros, predstavljenog zmijom koja drži svoj
rep u ustima te tako formira kružnicu. U simboličkom smislu androgin je
uroboros, budući da taj simbol, između ostalog, označava neizdiferenciranu
svest, stanje nekakve nevinosti koja podseća na fetus u materici.
O uroborosu, Erih Nojman, u knjizi
„Istorijsko poreklo svesti“ kaže da ovo okruglo biće, odnosno biće u uroborosu,
jeste simboličan prikaz stanja ranog čovečanstva. Nojman opisuje to vreme
detinjstva čovečanstva kao vreme savršenosti, pre nastanka suprotnosti, dok
simbol uroborosa predstavlja samoopis velikog svetskog vremena u kojem još nije
bilo nikakve svesti. Ipak, iako se slažem da simbol uroborosa odgovara tom
prvobitnom stanju čovečanstva mitološkog Zlatnog doba, jer se uroboros kao
zmija dovodi u vezu sa bogom Hronosom, koji je po legendi bio vladar tog prvog
doba čovečanstva – ne bih se složio sa tvrdnjom o nedostatku bilo kakve svesti.
Svest Zlatnog doba, svest uroborosa, na neki način je potpuna, jer obuhvata sve
stvari i pojave u jednu celinu koja sa pozicije današnje svesti deluje
neizdiferencirano i neprofilisano. To je više pitanje određivanja pojma svesti.
Androgin, odnosno uroboros, takođe može biti prikazan i simbolom koji tvore
brojevi 6 i 9 (69), a što predstavlja i astrološki simbol Raka. U tom slučaju
uočavamo spoj prirode Sunca, koje je u kabali predstavljeno brojem 6, i Meseca
predstavljenog brojem 9. Zajedno, ta dva broja daju broj 15, koji u tarotu nosi
karta Đavo, inače prikazan kao androgino biće.
Rebis
Tako uz pomoć asocijativnog niza,
dolazimo i do alhemijskog simbola rebisa, kojeg je u XVII veku objavio Bazil
Valentin. Kao spoj Sunca i Meseca, muškog i ženskog, rebis ukazuje na
alhemijski značaj androgina. Njegova leva strana je ženska i drži uglomer koji
predstavlja lunarno-htonske sile, dok desna muška strana drži šestar projekcije
kao simbol solarnih uticaja. Iznad njegove glave je simbol planete Merkura koji
sam po sebi takođe ukazuje na androginost. Ostale planete se dele u zavisnosti
od toga da li njihovi glifovi sadrže krug, polukrug (polumesec) ili samo krst.
Venera i Mars, budući da sadrže krug, pripadaju Suncu, odnosno muškoj, desnoj
strani, dok Jupiter i Saturn, čiji simboli imaju samo krst u kombinaciji sa
polukrugom, pripadaju Mesecu, tj ženskoj, levoj strani rebisa. Dvostruki lik
stoji na zmaju, čime se naglašava njegova snaga. Ispod zmaja je krilata kugla u
kojoj je ocrtana trostruka i četvorostruka projekcija, svet principa i
elemenata, nad kojim vlada androgina moć i jedinstvena svest. Takođe, mogli
bismo pronaći paralelu rebisa sa gnostičkim božanstvom Abraksasom koji, između
ostalog, označava revoluciju, kružnicu, odnosno godinu. Dakle, rebis je u
osnovnim crtama simbol sličan uroborosu, odnosno androginu, a preko njih i
Đavolu iz tarota. Tako smo ustanovili asocijativni lanac androgin – uroboros –
rebis – Abraksas – Bafomet – Đavo. Svi oni ukazuju na vreme, protok vremena i
gospodarenje istim, odnosno ovladavanjem procesima kojima je potrebno mnogo
vremena da se u prirodi dese sami od sebe, a upravo je ta manipulacija vremenom
jedna od temeljnih postavki alhemijske operacije pretvaranja neplemenitih
metala u zlato.
Androginski ideal drevne mitske
prošlosti u današnjem dekadentnom ispoljavanju ima obličje nafrakanog
transvestita, svodeći androginost na stilsku figuru homoseksualnosti ili
transeksualnosti. Međutim, reč je o mnogo savršenijem biću nego što bi to mogao
biti nekakav žena-muškarac kakve danas možemo videti, s obzirom da bi to
superljudsko biće neodređenog pola moglo po potrebi sebe preobraziti u muško
ili žensko i da to bude bez imalo sumnje. Zapravo, teško je zamisliti stanje
svesti, ambijent i vreme kada nije bilo toliko dramatično važno da li je neko
muško ili žensko, s obzirom da je seksualnost imala posve drugačiji način
ispoljavanja. Ti mitski androgini praljudi su mogli biti u mnogo većoj meri
muževniji nego što su to današnji muškarci ili muškarci istorijske prošlosti.
Vremenom je čak došlo i do opadanja muškosti, naročito u okviru
sofisticiranijih kultura i civilizacija, a ponajviše u uslovima tzv moderne
civilizacije, koja je zapravo pseudocivilizacija.
Poslednji i dekadentni ostaci
institucija za ustanovljavanje i jačanje muškosti jesu moderna tajna društva,
svojevrsni naslednici drevnih i primitivnih tajnih društava kao ekskluzivnih
muških klubova. Savremena civilizacija nema više posebnih institucija za
negovanje „atavističke muške solidarnosti“. Time je otvoren put ka
biseksualizaciji i panseksualizmu (erotodiverzitetu), čime se rastvara ljudski
identitet, ukida se istorija, a ljudska bića bivaju prijemčivija za
preoblikovanje, za nešto novo i drugačije, što su zapravo perspektive tzv
transhumanizma. U knjizi „Žena i moć kroz istoriju“, Amori de Rjenkur kaže da
obredne svetkovine posvećenja naglašavaju identifikovanje sa muškom zajednicom
i verovatno se korene u atavističkoj muškoj solidarnosti, nasleđenoj iz davnih
dana velikog lova. Po de Rjenkuru, posvećenje predupređuje svako vraćanje na
ranu detinju zavisnost od majke i naglašava razvoj snažne muškarčeve
identifikacije. Priroda pravi fiziološkog mužjaka, ali kultura i obred
posvećenja stvaraju psihološkog muškarca.
U Krolijevoj „Knjizi zakona“ ima jedan
indikativan stih koji daje novi zamajac ovom izlaganju: „Ustanovi u svojoj
Kaabi administraciju…“ U originalu na engleskom upotrebljen je izraz
clerck-house koji se može upotrebiti za pisara ili sveštenika. Verovatno se u
pomenutom stihu misli na duhovnu administraciju, svetu kuću, odnosno hram. Ta
Kaaba je poput Ćabe islamskog i preislamskog sveta. Zapravo, reč je o oltaru,
crnom kamenu, biblijskom Betilu, ali i crnom kamenu boginje Kibele kao jednom
od najstarijih simbola Zemlje-Majke. Na tu temu pozvao bih se na Elijadea koji
kaže:
„Ćaba u Meki i crni kamen u Pesinusu, anikonični lik Kibele, frigijske Velike Majke, donet u Rim za vreme poslednjeg punskog rata, spadaju zapravo među najčuvenije meteorite. Svoju svetost duguju ponajpre svom nebeskom poreklu, ali su u isto vreme slike Velike Majke, istinskog zemnog božanstva. Teško je pretpostaviti da je njihovo nebesko poreklo zaboravljeno, jer narodna verovanja svetost pripisuju svim preistorijskim kamenim alatkama, a koje se nazivaju „kameni groma“. Meteoriti su verovatno postali slike Velike Boginje, jer se verovalo da ih goni munja, simbol nebeskog boga.“ Mirča Elijade, Rasprava o istoriji religija, Akademska knjiga, Novi Sad, 2001, str. 275.
Kaaba, odnosno Ćaba predstavlja središte
sveta, pa se otud navedena poruka „Knjige zakona“, kao doktrinarnog priručnika
ezoterijske struje novog eona, može protumačiti da se od adepta traži da
simbolički ustanovi sopstveni centar sveta. Elijade tvrdi da se u islamu Ćaba
smatra središtem sveta, ne zato što je sama bila u središtu, već zato što se
iznad nje nalaze „Vrata neba“. Kako Elijade tumači, padajući na zemlju, kamen
iz Ćabe je očito sa gornje, spoljašnje strane, udario u nebeski svod probivši
ga, a kroz taj se otvor uspostavila veza između Zemlje i Neba. Linija te veze
je Axis Mundi. Takođe, o androginoj prirodi Betila pisao je i Dimitrij
Mereškovski:
„U Vavilonu, Pafosu, Amatusu, Edesi i drugim posvećenim gradovima, bog-boginja, Sin-Majka, Adonis-Astarta, Baal-Ašera, zatočeni su u jednom muškarcu-ženi, Bet-Elu. Sam njegov konus označava mušku suštinu u Bogu, a brazde i žljebovi u podnožju kupe jesu ženska suština, čitav Bet-El – bog Androgin – jeste Muškarac-Žena.“ Dimitrij Mereškovski, Tajna Zapada: Atlantida/Evropa, Metaphysica, Beograd, 2002, str. 200.
Postoji veza između Bafometa i svetog
kamena. Bafomet je, poput rebisa, dvostruka stvar, budući da je androgino biće.
Kao hermafrodit on sadrži prirodu Hermesa (Merkura) i Afrodite (Venere). Ima
glavu jarca, koja u simboličkom smislu predstavlja kamen, jer je astrološki
Jarac zemljani znak. Bafometa je moguće dovesti u vezu i sa biblijskim kamenom
Betilom, odnosno Božjim kamenom, koji predstavlja Božju kuću, improvizovani
Hram u pustinji. Hebrejski ekvivalent Božje kuće je slovo bet, koje se po nekim
izvorima povezuje sa Mesecom, dok je recimo po sistemu Hermetičkog reda Zlatne
zore povezan sa Merkurom. Činjenica je da simbol Bafometa karakteriše i
lunarna, osim merkurovske i venuzijanske prirode. Jarac je i posmatrač, te otud
Bafomet ima otvoreno treće oko. On je vidilac, pa se tako može dovesti u vezu
sa proricanjem. Bafometova baklja je sredstvo krštenja vatrom. Takođe, po
načelu analogije, simbol Bafometa je moguće povezati i sa simbolom lobanje s
kostima, koja je drevni inicijacijski simbol korišćen i u masoneriji, a
predstavlja inicijacijsku smrt, odnosno alhemijsko truljenje, odsečenu glavu
Jovana Krstitelja itd. Po analogiji sa figurom Bafometa, lobanja je zapravo
jarčeva glava, dok njegove prekrštene noge dok sedi na kockastom prestolu
posađenog na kuglu, odgovaraju ukrštenim kostima ispod lobanje. Lobanja se opet
može dovesti u vezu sa proricanjem, budući da se odvajkada koristi kao sredstvo
za gatanje (terafim – glava koja govori). Osim toga, lobanja je i omfalos,
odnosno središte sveta, pupak sveta, a zapravo je glava falusa koja simbolizuje
upravo centar sveta, kao što je brdo Golgota, odnosno lobanja, na neki način
bila središte sveta u vreme Isusovog raspeća. Naposletku, lobanja je, kao
simbol smrti, istovremeno i simbol preobražaja, jungovski rečeno.
U pogledu
povezivanja mita o androginu sa biblijskim kontekstom, pozvao bih se na Juliusa
Evolu koji kaže:
„Diferencijacija polova odgovara položaju prelomljenog bića i stoga izgubljenog i smrtnog: dualni položaj onog koji život nema u sebi, nego u drugom; stanje koje se, ovde, ne smatra prvobitnim. Tako, u pogledu potonjeg, mogla bi se utvrditi paralela sa samim biblijskim mitom, kako u njemu Adamov pad ima za posledicu njegovo isključenje sa Drveta života. I u bibliji se govori o androginiji primordijalnog bića sačinjenog na slici Božijoj („muško i žensko stvori ih“ – Postanje, 2:27), a ima ih koji pripisuju Evi, dopuni muškarca, značenje „Života“, „Živuće“. Kao što ćemo videti, u kabalističkoj interpretaciji odvajanje Žene-Života od androgina stavljeno je u vezu s padom i postaje ekvivalentno isključenju sa Adamovog Drveta Života, da ovaj „ne bi postao kao jedan od nas (Bog)“ i „ne bi živio navijeke“ (Postanje, 3:22).“ Julius Evola, Metafizika seksa, poglavlje Mit o androginu, Gradac, Čačak, 1990, str. 61.„U svom najdubljem aspektu, eros otelovljuje napor da se prevaziđu posledice pada, da se izađe iz određenosti sveta dvojnosti, da se ponovo uspostavi primordijalno stanje, da se prevaziđe položaj dvojnog postojanja, prelomljenog i uslovljenog „drugim“. To je njegovo apsolutno značenje; to je, prvobitno, tajna koja se krije u onome što gura muškarca prema ženi, još pre svih već spomenutih uslovljenosti koje pruža ljudska ljubav u svojim beskrajnim varijetetima vezanim za bića, koja nisu ni apsolutni muškarci ni apsolutne žene već tako reći nusprodukti jednog i drugog… U seksualnoj ljubavi prepoznaje se najuniverzalniji oblik kroz koji ljudi nejasno pokušavaju da u trenutku unište dvojnost, da egzistencijalno prevaziđu granicu između Ja i ne-Ja, između Ja i Ti, čineći od tela i seksa oruđa za ekstatično približavanje sjedinjenju.“ Evola, isto, str. 61-62.
Dakle, kao što je Eva navodno stvorena
iz Adamovog tela, tako je žensko stvoreno izdvajanjem iz prvobitne savršene
muževnosti ljudskog obličja koje je time izgubila tu muževnost. Ovo zvuči
paradoksalno: kako nešto što je androgino može biti muževnije od nečeg što je
lišeno ženske komponente? Izdvajanjem ženske komponente iz savršenog bića, to
je biće izgubilo moć postavši muškarac. U tom smislu muškarac je suštinski
nemoćan, te je kao takav podložan lunarnom tkanju sudbine i njenim
zakonitostima. Samim tim, podložna je i žena, ali nije neophodno da žensko biće
bude podložno, jer žena ima mogućnost da se potpuno poistoveti sa lunarnom
silom. Ona ima moć da spase muškarca. Žena je sačuvala tu primordijalnu moć,
ali ta moć uspavana leži u njenoj materici i gotovo se nikada ne koristi.
Upravo je ta moć suštinski razlog istorijskog potčinjavanja žena od strane
muškaraca koji se te moći plaše. Doba Vodolije jeste vreme buđenja upravo te
moći.
Muška kultura je učinila sve da žene
nikada u punoj meri ne raspolažu tom moći. Zato su žene često bolji čuvari
represivnog društvenog poretka koji sputava njihovu suštinsku magijsku
ženstvenost, jer su vaspitane da budu takve. I uglavnom nisu vaspitane od
strane muškaraca nego od strane drugih žena. Čak ni matrilinearnost ne radi u
korist žena. Amori de Rjenkur ističe da matrilinearno izvođenje porekla i
matrilokalno boravište ne podrazumevaju nadmoć žene, već samo nadmoć ženinih
muških rođaka. Pravi matrijarhat sa sociološke tačke gledišta, zapravo nikada
nije postojao, niti je položaj žena ikada bio viši od položaja muškaraca, bilo
da je reč o patrilinearnim ili matrilinearnim društvima i zajednicama. Ističem
de Rjenkurovu ocenu da čak i muškarčevo obožavanje ženskog stvaralačkog načela
kao vrhunskog kosmičkog entiteta nije značilo da je ženi ustupio neki deo
svojih povlastica. Isto tako, opšte je poznato da hrišćanstvo ne bi bilo
uspešno i ne bi odnelo prevagu nad konkurentskim religijama pozne antike, kao
što je to recimo bio mitraizam, da nije bilo podržano od strane žena. Snaga
ženske vere je utemeljila hrišćanstvo.
.
