NAPOMENA:
Ovaj tekst preuzet je iz moje knjige Ideologija tarota
Car nosi broj četiri. To je broj celine,
materijalne ravni, projekcije, poseda, stabilnosti, čvrstine, ostvarenja,
stvarnosti. Zakon, red, kvadrat, krst. U vezi je sa brojem deset (Točak sreće)
kao zbir prva četiri broja: 1+2+3+4. Po Elifasu Leviju, broj četiri je broj
sile. U nekom osnovnom smislu Car je civilizator, tvorac i održavaoc carstva,
autoritet velikog kultivisanja, rata ali i gradnje. U kosmičkom smislu Car je
simbol Logosa. Takođe, Car je i načelo Oca, dominantne muške figure. Seli
Nikols Cara opisuje kao faktor koji sređuje naše misli i energije, povezujući
ih sa stvarnošću. U istorijskom smislu uzor lika prikazanog na karti Car mogao
bi biti Aleksandar Veliki, čiji je prikaz, po Agripi, talismanska slika moći,
suverenosti i autoriteta. Ta predstava ima svoje egipatske uzore budući da je
Aleksandar bio opisivan kao Amonov sin, tj Jupiter-Amonov sin u ulozi vladara
sveta te je često prikazivan sa rogovima ovna, životinje boga Amona. U
srednjovekovnoj ikonografiji, Car predstavlja sekularnu vlast koja se nalazi u
nekoj vrsti podudarnosti i suprotnosti verskoj, odnosno papskoj vlasti, što
stvara naboj između Pape i Cara, kako u stvarnom istorijskom smislu, tako i u
odnosu te dve karte.
U špilu Keri Jejl Viskonti Sforca, Car nas gleda
pravo dok sedi na stepenastom tronu ukrštenih nogu, što ukazuje na usmeravanje
energije. Upravo taj detalj Car deli sa Obešenim čovekom, ali u suprotnim
pravcima. U četiri ugla oko njega stoje četvoro njegovih slugu. To je izraz
učvršćenog položaja. Pomoćni lik u donjem desnom uglu karte drži njegovu krunu.
Crni orao se nalazi poviše njegove glave. U svojoj desnoj ruci drži žezlo, o
čijem sam simbolizmu dao osnovne natuknice u odeljku o Carici, dok mu je leva
slobodna. Car iz špila Šarla Šestog sedi na tronu usmeren ka levo. U desnoj
ruci drži žezlo a u levoj kuglu. Noge su mu blago prekrštene. Pored njega kleče
dvoje slugu sa rukama prekrštenim preko grudi (znak uskrsnuća). U Marseljskom
špilu ga zatičemo kako stoji naslonjen na tron, prekrštenih
nogu, desna preko leve. Prekrštene noge ukazuju na odbrambeni položaj od
štetnih uticaja (tzv zaključana aura), ali i na pozu održanja energije. Usmeren
je potpuno ka levoj strani i gleda pravo ispred, držeći žezlo u desnoj ruci,
dok levom drži pojas. Taj stav ukazuje na posedovanje moći, vlasti, autoriteta
i rešenosti da se isti brane. Car je zemaljska imitacija Boga: Car na Zemlji a
Bog na Nebu, te u tom smislu oličava zemaljsku hijerarhiju vlasti i moć.
Njegove grudi krasi zeleni ukras koji visi na žutoj ogrlici. Pozadina je plava
u kontrastu sa crvenkasto-narandžastom zemljom. On ne nosi mač, već samo žezlo
sa krstom na vrhu, što ukazuje na njegovo posredništvo između neba i zemlje. On
je moćan, pa ipak, njegov položaj u Marseljskom špilu nije strog, nego više nekako
opušten. Štit mu nehajno stoji na tlu naslonjen iza njegovih nogu. On ne
strahuje za svoj položaj i ne muče ga brige. U njegovom carstvu je sve u
najboljem mogućem redu. To je vladar koji kao da je uhvaćen u trenutku dokolice
ili odmora.
Seli Nikols kaže da je marseljski Car neformalno
predstavljen kako stoji na zemlji, u polju akcije. On je neposredni vođa,
intimno povezan sa ljudima. Ono što je veoma zanimljivo, Car u Marseljskom
špilu ne nosi krunu nego šlem, što ukazuje da mu je bliža akcija i vojevanje.
To je vladar u stalnom pokretu. Seli Nikols primećuje da se ruke marseljskog
Cara međusobno razlikuju. Onom jačom i većom, desnicom, on drži žezlo, dok slabijom
i manjom levom drži pojas. To znači da je često u prilici da zamahuje mačem.
Po britanskom sistemu atribucija ovom kartom vlada
Ovan, a što Cara dovodi u vezu sa zlatom, odnosno zlatnim runom, za koje
Fulkaneli kaže da predstavlja naziv za materiju koja je pripremljena za Delo
kao konačni rezultat. Fulkaneli navodi Pernetija i kaže da adepti svoj čelik
izvlače iz stomaka Arijesa (Ovna, odnosno zlata), a taj čelik nazivaju i
magnet. Magnet služi za privlačenje nebeskih uticaja radi njihovog prenošenja
na zemaljski plan. Setimo se stiha iz Knjige zakona: „od zlata kuj
čelik“. Osim toga imajmo na umu i sledeće: Car je i Jagnje, prisutno u
Krolijevoj verziji karte, čijom se krvlju (krv zlata), kupanjem u njoj,
regenerišu oni blagosloveni. Kroli u ovoj karti vidi ideju o vlasti i ideju o
alhemijskom načelu Sumpora.
Osvald Virt u Caru vidi otelovljenu aktivnu moć,
unutrašnju vatru, odnosno, poput Krolija, Sumpor alhemičara. To sve lik Cara
predstavlja aktivnom crvenom bojom. Po Juliusu Evoli, prioritet crvene boje i
vatre ukazuje na kraljevske misterije i magijsku tradiciju u najvišem smislu. Za
van Rijnberka, Car predstavlja nadmoć inteligencije u svetovnom i materijalnom
redu, uspeh, moć, vlast itd. Car je oličenje moći i veličine. On je vlast, ali
predstavlja i nasilje koje vlast vrši. Ako je Carica država, Car je državnik,
izraz svetovne vlasti. Predstavlja zaštitu ali i vladavinu razuma. Tu nije reč
samo o fizičkoj zaštiti, nego i mentalnoj, jer Car predstavlja
načelo klasifikacije utisaka, racionalnog procesa koje štiti svest i daje joj
orijentire. Car uvodi red u vrenje mentalnih slika koji proizilaze iz Carice.
Priroda Cara je solarno-marcijalna čime se naglašava načelo imperije, njeni
dometi, mudrost, sveobuhvatnost, univerzalnost i zrakasto širenje iz jednog
centra apsolutne političke, ekonomske i kultne moći. Vejt kaže da se tajna ove
karte zove još i Kockasti kamen koji predstavlja vladu, zaštitu, stvaralački
i inteligentan rad, postojanost, stabilnost, tradiciju, autoritet, ali i
tiraniju, apsolutizam. Virtov Car sedi na kockastom tronu koji predstavlja
materijalni svet i njegova četiri elementa (vladar
četiri strane sveta). I dalje, prisutnost kocke kao oblika na karti Cara,
ukazuje na njegovu mudrost i moralno savršenstvo.
Na ovom mestu napraviću malu digresiju u pogledu
simbolizma kocke te se opet pozvati na Fulkanelija koji kaže da kocka označava
tesani kamen (u obliku kocke), kamen mudrosti i kamen temeljac Crkve i dodaje:
„Međutim, kako bi bio pravilno podignut, nad tim kamenom se mora tri puta
uzastopno mora ponoviti isti niz od sedam zahvata, što je ukupno dvadeset i
jedan. Ovaj broj tačno odgovara zbiru tačaka obeleženih na šest lica kocke, jer
kada se prvih šest brojeva sabere, dobije se dvadeset jedan. I sva tri niza od
po sedam sabraće iste brojeve u bustrofedonu:
1 2 3
6 5 4
Kada se postave na presek stranica upisanog
šestougaonika, ove brojke prevešće kružno kretanje svojstveno tumačenju druge
figure koja predstavlja simbol Veledela, zmije Uroboros... ova
aritmetička posebnost, u savršenom skladu sa radom, potvrđuje da je ispravno
što se kocki pripisuje da je simbolički izraz naše mineralne kvintesencije. To
je Izidina tablica koja tvori kockasto prestolje velike boginje.“[1]
Kakve veze velika boginja ima sa Carem? U starim
carstvima i kraljevstvima Mediterana i Bliskog istoka, novi vladar je
obezbeđivao svoj legitimitet tako što bi bio prihvaćen od strane sveštenice
velike boginje, u njenom hramu, a ta boginja je upravo ona čiji je kosmički
simbol zvezda Danica, odnosno Venera: Inana, Ištar, Astarta, Afrodita... Otud
je Car onaj ko se u bibliji pominje kao Helel ben Šahar, odnosno Sin
zore, sin jutarnje zvezde, što je u hrišćanskoj mitologiji poprimilo oblik
Lucifera. Time otkrivamo da je u drevnom paganskom ključu Prvosveštenica igrala
ulogu autoriteta koji potvrđuje i legitimiše položaj Cara, kao što je u
hrišćanskoj Evropi tu ulogu igrao Papa. Mistični naziv ove karte, po Zlatnoj
zori, nosi naziv Sin zore, što se može odnositi na ezoterijsko zvanje
drevnih kraljeva i vladara na Bliskom istoku. Oni su mogli biti
proglašeni vladarima jedino ukoliko za to imaju blagoslov prvosveštenice Ištar,
Inane, Astarte, Afrodite.
Trouglovi koje Car ima na glavi, po Vejtu, predstavljaju
univerzalni suverenitet. Robert O'Nil u pozadini Vejtovog Cara prepoznaje drugu
reku Rajskog vrta. Daniel Gunter kaže da je u Krolijevoj vizionarskoj knjizi Vizija i Glas prikazano uništenje Krsta
Patnje (prestola hrišćanskog Mesije) i razaranje Imena Jehova koje je pečatilo
utvrđenje: „Kubni Kamen o koga je ime Jehova razbijeno ima šest strana sa
dvanaest linija i osam vrhova, čiji je ukupni zbor dvadeset i šest, ravnoteža
elemenata u Tetragramatonu. Ali i više od ovoga, Kubni Kamen je Carev Presto.“[2] Carev presto koji Gunter
pominje je onaj na koji je posađena figura vladara u prikazu tarot karte Car.
Kroli kaže: „Zapečatite knjigu pečatima Skrivenih Zvezda: jer tokovi Reka su se
spojili i Ime Hebreja je razbijeno u hiljadu komada (o Kockasti kamen).“[3] Reke koje se ovde pominju su
četiri rajske reke o čemu Gunter kaže da je prema dogmatskoj kabali zapadnog
misticizma, reka Naher bila opisana kako iz rajskog vrta otiče u sefiru Daat
koja predstavlja znanje, a koja se tretira kao lažna sefira. Iz Daata, ona se
deli na četiri toka: Pison (vatra) koja se uliva u sefiru Geburah (Strogost,
Mars), Gihon (voda) u Hesed (Milosrđe, Jupiter), Hidikel (vazduh) u Tifaret
(Lepota, Sunce) i Frat (odnosno Eufrat, zemlja) u Malkut (Kraljevstvo, Zemlja).
Bog je nakon Adamovog pada postavio četiri slova IHVH između opustošenog
Rajskog vrta i više božanske trijade predstavljene sefirama Hokmah (Mudrost),
Binah (Razumevanje) i Keter (Kruna). Tako je tih četiri pomenutih reka
formiralo krst na kome je drugi Adam, odnosno Hrist, Mesija – razapet.
Na Carevom štitu, kao i u slučaju Carice, nalazi
se orao. U slučaju Carice taj orao označava imaginacijsku jasnovidost, dok je
kod Cara reč o oštroumnosti, ali to nije sve. Naime, orao je ptica izvanrednog
vida, pa otud Car i Carica imaju vanredan uvid, što predstavlja solarno
svojstvo. Upoređujući dva orla sa štitova carskog para u Marseljskom špilu,
Seli Nikols primećuje da su krila Caričinog orla raširena na gore, kao da će
poleteti, dok su krila Carevog orla nalik predstavama anđeoskih krila a što
podseća na oblik Caričinog prestola. Tako možemo zaključiti da su Car i Carica
u međusobnom odnosu koji može biti predstavljen istočnjačkim simbolom za jin i
jang, s tim što ulogu muškog načela kod Carice ima orao na njenom štitu, dok je
žensko načelo kod Cara predstavljeno ženskim orlom na njegovom štitu.
Elifas Levi smatra da ova karta simbolizuje
tetragramaton i odgovara magijskim operacijama zazivanja elemenata. Za Kejsa,
Car je simbol Velikog arhitekte univerzuma i konstitutivne moći. Menli Palmer
Hol u ovoj arkani prepoznaje veliko božanstvo koje su pitagorejci poštovali u
obliku tetrade. Hol primećuje da njegovi simboli ukazuju da je Car zapravo
demijurg. Po sistemu Zlatne zore Car je povezan sa hebrejskim slovom he, dok je u francuskom sistemu povezan
sa slovom dalet. Alister Kroli Caru
dodeljuje slovo cadi, odnosno, stazi cadi
dodelio je kartu Car, dok je kartu Zvezda povezao sa hebrejskim slovom he.[4]
Takođe, važno je naglasiti još nešto. Kako je, po
Zlatnoj zori, slovo he hebrejski atribut karte Car, a tom slovu odgovara
znak Ovna, otud moramo razmotriti osnovne pretpostavke asterizma sazvežđa koje
nosi ovo ime. Kod Egipćana Ovan je prikazan kao jagnje krunisano krugom,
poistovećivano sa bogom Amonom, kome je pripisivano načelo vladavine, a što se
sasvim lepo slaže sa duhom karte Car. Krug je arhetip krune i označava
savršenstvo, budući da krug predstavlja projekciju tačke, koja je takođe simbol
savršenstva. Kružnost u tom smislu označava nebo, odnosno nebeski uticaj i
nebeski izvor legitimiteta. Za krunu se u Rečniku simbola kaže da ona ne
predstavlja samo vrednosti glave osobe na koju je posađena, nego i vrednosti
svega onoga što nadvisuje tu glavu. Kruna je znak moći i svetlosti. Zato su u
Egiptu krune mogli nositi samo vladari i bogovi. U poznatoj astrološkoj gravuri
Erharda Šona iz 1515. godine, prikaz Cara nalazi u desetoj kući zodijaka (kuća
dostojanstva).
Akađani su sazvežđe Ovna poistovećivali
sa obrednom žrtvom. Dakle, ovde imamo žrtveno jagnje, što podseća na mesijanski
motiv kasnije upotrebljen u hrišćanstvu da označi Hrista kao žrtveno jagnje
koje na sebi nosi grehe čitavog čovečanstva – „Evo Jagnjeta Božjeg koje odnosi
greh sveta!“ (Jovan, 1:29) / „Jagnje zaklano dostojno je da primi moć i
bogatstvo i mudrost i snagu i čast i slavu i blagoslov.“ (Apokalipsa,
5:12). I tu je takođe prisutna poveznica vladara sa obrednom žrtvom, bilo da je
on lično u ulozi onog ko žrtvuje ili je sam žrtvovan. Hrist je istovremeno i
kralj i obredna žrtva. U eshatološkom smislu karta Car prikazuje Hrista u ulozi
vladara. U grčkoj mitologiji, ovo sazvežđe predstavlja ovna sa zlatnim runom
koji je poklon boga Hermesa beguncima Friksu i Heli. Kada je stigao u Kolhidu,
Friks je žrtvovao ovna bogu Zevsu, a njegovo runo obešeno je u Marsovom gaju
odakle ga je kasnije uzeo Jason. Po Ptolomeju, zvezde na glavi Ovna imaju
prirodu Marsa i Saturna, one u njegovim ustima slično Merkuru, a one u zadnjoj
nozi poput Marsa, te one sa repa kao Venera. Najsjajnija zvezda sazvežđa Ovan
je Hamal čiji je simbolični naziv „smrtna rana“, a koja, prema Ptolomeju, ima
prirodu Marsa i Saturna te uzrokuje nasilnost, okrutnost i zločin. Drevni
vladari, kao i vladari tzv primitivnih zajednica, predstavljaju načelo
besmrtnosti među ljudima. Faraon je, tako, predstavljao boga Ra u ljudskom,
smrtnom obliku. Ono što je besmrtno u faraonu jeste njegov „Ra“ kvalitet. Faraon je stoga obožavan kao
nosilac načela Ra a ne kao konkretan čovek. Vladar kao nosilac božanske
prirode često je svojim životom jemčio funkcionisanje sveta i blagostanje svog
naroda. Karta Car, budući da astrološki predstavlja znak Ovna, označava i
demonsku Kuću razvrata. U tom smislu,
Car predstavlja onaj tip okultne zaposednutosti koja se ispoljava kroz pojavu
sumanutih vođa.
[1] Fulkaneli, Alhemijska
boravišta, tom II, Službeni glasnik, Beograd, 2009, str 44.
[2] Daniel Gunter, Inicijacija u Eon Deteta, str 93.
[3] Alister Kroli, Vizija i Glas, Esotheria, Beograd, 1995,
str 26.
[4] O tome Kenet Grant
kaže da je he: „pripisana Majci i petokrakoj zvezdi fizičke
reprodukcije: dvostruka krv majke predstavljena simbolom Vodolije sa njegove
dve struje životodavnog fluida... Značajno je to što Vodolija, taj Zvezdani
skup koji simboliše dvojnu struju magijsko mistične energije u čoveku ne
povezuje sfere Jesod i Necah (Meseca i Venere) kao ranije, već sfere Zodijaka
(Hokmah) i Sunca-Sina (Tifaret), dajući tako ključ za formulu ovog Eona. Nije
više taj ograničeni venerijanski zrak koji je pomešan sa Mesecom iluzije i
veštičarstva onaj koji proizvodi sjaj objektivnog postojanja, već je to
savršena mešavina stelarne struje, koju predstavlja Hokmah, sa strujom
solarno-falusne svesti u čoveku. Drugim rečima, priliv stelarnih energija izvan
sunčevog sistema se uliva kako bi prosvetlio Sunce našeg sistema, koje je niko
drugi do Ra-Hoor-Khuit, Krunisano i Osvajačko Dete, Horus Pobednik.“ Kenet Grant, Kultovi
senke, Esotheria, Beograd, 1998, str. 27.
