Sunce predstavlja devetnaesti ključ tarota. Za Elifasa Levija to je broj svetla, a to je aktivno načelo (za razliku od pasivnog koje preovlađuje na prethodnoj arkani). Seli Nikols u arkani Sunce prepoznaje motiv ljudskog odnosa, budući da je to, u Marseljskom špilu, predstavljeno pomoću dva deteta koja se igraju ili razgovaraju, dok po njima padaju krupne kapi sa Sunca, ukupno trinaest, što predstavlja brojčanu vrednost hebrejske reči ehad (jedan). Time se svedoči da je Bog Jedan (Adonai ehad). Otud Sunce tarota može predstavljati Sunce Istine. Pod Suncem istine odigrava se odnos dva ljudska lika. U nekim starijim špilovima, recimo Keri Jejl Viskonti Sforca, na arkani Sunce prikazan je nagi mladi lik, ne mogu sa sigurnošću tvrditi kog je pola, ogrnut crvenim ogrtačem nalik šalu, koji jaše belog konja (simbol čistote) i u ruci drži sunčev disk na kome je naslikano lice. On se kreće u pravcu s leva na desno, sledeći prirodan sunčev hod po nebu. Na ovoj karti nije prikazan zid ali jeste raskošan grad, smešten ispod prilike na konju koji zapravo leti, budući da se nalazi na oblaku. U devetnaestoj arkani Vivil špila takođe imamo konjanika koji doduše ne jaše po nebu, ali u galopu hita zemljom. Po svemu sudeći je reč o mladiću koji se kreće s desna na levo i nosi dvobojni barjak. Po njemu padaju zlatne i bele kapi. Sunce Pierpont Morgan Bergamo špila predočava nam nagog mladića sa crvenim šalom koji stoji na oblaku i rukama drži crveno sunce. Primećujemo i mala tamna krila na njegovim leđima, dok na dnu prikaza opažamo planine i crvenkasti zid u prvom planu. Crveni šal je odraz crvenog barjaka koji predstavlja pobedu, a posebno pobedu nad smrću koja se često nalazila u Hristovim rukama na prikazima njegovog vaskrsnuća. U slučaju Rozenvald špila vidimo samo Sunce prikazano kao lik sa osam zraka. U špilu Šarla VI zatičemo zlatokosu devojku koja sedi ispod sunca i u ruci drži vreteno, dok u pozadini imamo veliki zlatni zid. Motiv vretena ukazuje na sudbinske sile koje su prisutne na ovoj arkani. U tarotu d’Este zatičemo dva muška lika. Stariji sedi na ulazu u objekat koji liči na veliko bure (podseća na Diogena), a mlađi stoji pored njega naslonjen na nekakav objekat sa desnom nogom nemarno prebačenom preko leve (nalik Caru). Iznad njih se nalazi sunce dok u pozadini zapažamo veliki zid.
Pierpont Morgan Bergamo špil
U Vejtovom
prikazu Sunce
dominantno stoji u pozadini prizora u kome zatičemo nago dete sa cvetnim vencem
na glavi kako jaše belog konja. Primećujemo suncokrete u
pozadini koji kao da rastu iza zida, uz prisutnost crvenog vela koji nemarno
leprša u blizini. Taj konjanik,
mladić-devojka, dete, koga srećemo kao glavni motiv arkane Sunce, jeste
Heliogabal, odnosno Elagabal oličen u mladom dekadentnom rimskom imperatoru
koji se zvao Varije Avit Basijan (204-222). Njegova vladavina bila je
kratkotrajna i skandalozna te je naposletku bio ubijen. Fulkaneli u knjizi Alhemijska
boravišta pominje ovog cara i kaže da je poticao iz sirijske porodice koja
je štovala kult Sunca. Od rane mladosti, taj car je bio prvosveštenik solarnog
boga obožavanog u obliku crnog kamena pod imenom Elagabal ili Heliogabal.
Pretpostavljalo se da mu je otac bio car Karakala. Majka mu je bila Semija ili
Semiamira (još malo pa Semiramis), čije ime Fulkaneli prevodi kao napola
čudesna te daje sledeći komentar: „Istovremeno niska i dragocena, odvratna
i tražena, ona je prostitutka
Dela. Mudrost veli da ona kaže – Nigra sum sed formosa (Crna sam, ali
lepa).“ Kurva je majka sunčevog kamena. Fulkaneli raščlanjuje ime Heliogabal i
iz toga izvlači značenje Sunčev konj, a to je upravo onaj konj prikazan
na nekim verzijama devetnaeste arkane. Takođe, Elifas Levi u ovoj karti vidi
simbol Filozofskog kamena.
špil Eteja
Karta Sunce
predstavlja posvećenike pod Suncem gnoze. To su deca Sunca, oni koji vide,
vidioci. To su heksagramom osvetljeni pentagrami. Oni govore tajnim jezikom,
odnosno jezikom onih koji vide. Taj je jezik oruđe prosvetljenog duha te je kao
izraz opštih ideja posve alegoričan. To je jezik posvećenika, kabalistički i
alhemičarski, jezik argo, potpuno nerazumljiv onima koji su van kruga
posvećenika. Tim specifičnim jezikom posvećenici iz redova svih naroda mogli su
međusobno opštiti. To je poput hijeroglifa. Ukoliko poznajemo hijeroglife nije
neophodno da govorimo jezikom onih koji su nešto ispisali tim hijeroglifima, da
bismo uopšte razumeli šta su hteli da kažu. Jedino je važno da imamo ključeve
pravilnog čitanja i razumevanja hijeroglifskih simbola. Mit o rušenju Kule
Vavilonske ukazuje na razbijanje jedinstvenog toka prvobitne tradicije koja je
povezivala čitavo čovečanstvo. Dakle, upravo na motivu izgubljenog univerzalnog
posvećeničkog jezika prvobitne tradicije, dobijamo poveznicu ključeva Sunce i Kula.
Univerzalni posvećenički jezik ukazuje na prirodu duha čiji izraz taj jezik
predstavlja. Ta priroda materijalizovana je u obliku zida koji se nalazi u
pozadini karte. To je zid lavirinta, jer lavirint je simbol inicijacije u
misterije.
Marseljski špil
Jedan, takođe značajan mitološki detalj može
biti od značaja za razumevanje simbolizma solarne arkane, a to su blizanci.
Sunce je ponekad oploditelj Zemlje, čija su deca blizanački par obdaren
magijskim moćima, koji postaju sveti pretci i značajni kultni likovi. Mirča
Elijade, u knjizi „Mitovi, snovi i misterije“ pominje indijanski mit o solarnim
blizancima koji iz dubina Majke Zemlje izvode čovečanstvo na površinu. Navodno,
prvi ljudi su živeli u podzemlju, ali su ih blizanci odatle izveli na svetlost
dana čime je dovršeno njihovo dozrevanje kao celovitih bića, s ozbirom da su u
htonskom ambijentu ljudi bili nalik pari. Doslovno, kako Elijade kaže, solarni
blizanci vode embrionalno čovečanstvo do praga svesti.
U Marseljskom
špilu deca Sunca su prikazana ozbiljnih lica
i nagi, sa plavim pojasevima, okrenuti jedno ka drugom.
Kod Krolija, deca Sunca su radosna, naga i imaju krila poput leptira. To je
suštinski prikaz razlike stare i nove doktrine. Vidimo da je kod Krolija zid
kružan i opasuje vrh svete planine preko koje se adepti uspinju na Sunce. Ideja
lavirinta u oba slučaja nije odmah jasna nego
pripada dubljem simbolizmu, a na šta se ukazuje upravo u Krolijevom špilu.
Naime, u središtu Sunca nalazi se ruža, a ruža je kako naglašava Fulkaneli,
simbol prozora i točka u smislu vremena. Dalje, po Fulkaneliju,
ruža predstavlja delovanje vatre i njeno trajanje. Osim toga, ruža je i simbol
lavirinta. Lice Sunca je ružin lavirint. Sledeći Fulkanelijevu analogiju,
dolazimo do poveznice lavirinta i pauka, preko mitološkog lika Arijadne. Po
Fulkaneliju, Arijadna je forma od airagne, arahne, arahgne. On ističe grčki
glagol airo koji znači uzeti, uhvatiti, zgrabiti,
privući, pa je zato grčki airen ono što uzima, hvata, privlači. Fulkaneli otud
izvodi zaključak da je airen magnet. Čitav niz asocijacija dovodi prikaz na
karti Sunce do značenja Istoka, izlazećeg Sunca. Dakle, Sunce je, između
ostalog, argo, posvećenički jezik, lavirint, ruža, pauk, paukove niti koje
predstavljaju sunčevi zraci, dok je njegova mreža čitav univerzum. Sledeći Fulkanelijev asocijativni niz, dolazimo do
filozofskog kamena preko jednog od antičkih naziva za lavirint, a to je absolum, termin blizak apsolutu. Deca Sunca su otud
graditelji lavirinta absoluma, graditelji apsoluta, upućeni u tajnu dobijanja
filozofskog kamena.
Krolijev špil
Po Kroliju, karta
Sunce predstavlja Heru-ra-ha, boga eona Horusa koji se objavljuje čovečanstvu
kao duhovno, moralno i fizičko Sunce. U tome se vidi cilj eona Horusa, a to je
potpuno oslobođenje čovečanstva, jer kako kaže Kroli, potpuna sloboda je kako uzrok,
tako i posledica svežeg priliva sunčeve energije na Zemlju. Takođe, Kroli
naglašava kako ova karta simbolizuje proširenje pojma Ruže i Krsta, jer je Krst
sada stopljen sa Suncem, iz koga, zapravo, vodi prvobitno poreklo (solarni krst
je u suštini Krst). To znači da je formula Ruže i Krsta još uvek važeća u
zemaljskim stvarima. U mnogim
mitologijama Sunce je vidljivi predstavnik nevidljivog boga. Džerald Masi
pominje da je u eshatologiji Sunce simbol božanstva kao duha, što je u
hrišćanstvu poprimilo oblik svetog duha, odnosno Ruah Elohima u judaizmu. Masi
sa Suncem povezuje božansku trijadu koja je uzor hrišćanskom Svetom Trojstvu, a
to su Atum kao Otac, Horus u ulozi Sina i Ra kao Sveti Duh. Po Masiju, najviša
od elementarnih sila je u astronomskoj mitologiji divinizovana kao solarna, što
je predstavljeno Horusom starijim koji je prikazivan kao dete. Možda ta slika
ima svoj daleki odraz u prisustvu dece ili deteta na karti Sunce.
tarot d'Este
Zlatna zora
tajanstvo ove karte naziva Gospod vatre sveta. Po Zlatnoj zori ova karta
odgovara stazi slova reš na Drvetu života, čije se značenje prevodi kao
glava ili lice, dok je njegova astrološka atribucija Sunce. Pa ipak, prisustvo
dva dečja lika u velikom broju špilova asocira na znak Blizanaca, ali i na
astrološku kuću Lava koja označava potomstvo. Elifas Levi je ovu arkanu opisao
kao „nago dete koje jaše belog konja pokazujući skerletnu zastavu“, što je Vejt
uzeo kao motiv za dizajn njegove karte. Levi je obično imao na umu dizajn
Marseljskog tarota, ali je u arkani Sunce odstupio upravo po pitanju deteta, kao i u slučaju Kočija
i Đavola. Sunce je tradicionalno povezano sa simbolizmom
oka, što ovu kartu na poseban način povezuje sa kartom Mesec. Sunce je Horusovo
oko, a Mesec Totovo. Oko kao simbol predstavlja amblem velike magijske moći.
Kada se zajedno nađu jedno pored drugog, oni tvore lice, ali to lice nije bilo
kakvo, nego upravo lice boga ili božansko lice. Zajedno mogu predstavljati
moćan talisman. I zaista ta slutnja ima svoje opravdanje i u Pikatriksu,
u kome se talisman Sunca opisuje scenom dva čoveka od kojih jedan pruža pruža
ruke kao da želi da se rukuje sa drugim. Taj detalj nalazimo u špilu Eteja, gde
zatičemo dva naga deteta ispod zidanog obeliska na kome sjaji crvena petokraka.
Pritom se njih dvojica rukuju na neki poseban, reklo bi se inicijacijski način,
čime se šalje poruka da je reč o braći posvećenicima. Ukoliko ovu arkanu
sagledavamo kao prikaz Sunca i samo jedne mlade osobe, jednog deteta ili žene,
onda to možemo protumačiti kao scenu priziva solarne moći. U tom smislu Najdžel
Džekson pominje rad Đordana Bruna Cantus Circaeus, gde je opisana Kirka
koja izvodi magijski obred prizivajući moći njenog oca,
boga Sunca. Solarna moć je u Marseljskom špilu prikazana sa šesnaest
raznobojnih zraka koji izviru iz samog Sunca. Upravo je šesnaest zraka onoliko
koliko ima čuveno antičko Sunce Vergine, simbol povezan sa dinastijom
Aleksandra Makedonskog. Zrakasto Sunce upravo se, poput krune, nalazilo na
glavi antičkog boga Heliosa.
Mantenja taroki
Sunčeva arkana u
klipotskom vidu predstavlja senku smrti, stazu reš koja povezuje nemoć i
ludilo, odnosno Gamalijela i Samaela. U užem razumevanju ove arkane, primenjeno
na ovu temu, osim senke smrti, Sunce oličava i apstraktno, bezdušno umovanje,
jarugu Razuma koja se pominje u Krolijevoj Knjizi zakona.
Dodatak:
Pamela Kolman Smit je jedan od „The True Worshiper of
Highest“. Ostavila je za sobom inicijacijsku slikovnicu, svojevrsni Mutus Liber
koji je postao veoma popularan pod imenom Rajder-Veit (Rider-Waite) tarot špil.
Naravno, Vejt, a još manje neki Rajder, jedva da imaju zasluga za nastanak ovog
prelepog tarot špila. Rajder je platio štampanje i distribuciju špila a Vejt je
napisao komentare. Suštinski genij ove simboličke okultne slikovnice je
pomenuta proročica Pamela Kolman Smit. Ako pažljivo osmotrite svaku kartu na
ovom špilu primetićete u donjem desnom uglu stilizovani potpis ove nadahnute
umetnice. Dakle, potpis govori o pravom autorstvu. P. K. Smit je na velikoj
arkani pod brojem XIX Sunce oslikala solarnu ekstazu. Počnimo od činjenice da
je na karti Sunce ona vratila belog konja na kome jaše naga mlada osoba. Kažem
vratila jer ga je francuska okultna škola odatle uklonila. U jednom od Viskonti
špilova iz XV veka na karti Sunce prikazana je mlada devojka koja jaše belog
konja. U špilu Žaka Vivila belog konja jaše momak. Kod Smitove je to velikim
suncem obasjano radosno i okrunjeno nago muško dete čiju krunu čini šest
cvetova, čime se ukazuje na solarnu sefiru Tifaret. Povrh toga, ona je kartu
XIX Sunce jasno povezala sa Suncem u astrološkom smislu, raskidajući sa
shvatanjem francuskih okultista da je astrološka atribucija te karte znak
Blizanaca. Smitova je sa te karte uklonila jedno od dvoje dece. Uklonjeno dete
je devojčica. Dete koje je ostalo je dečak. Na koga nas to podseća okrunjeno
radosno muško dete?
Žak Vivil špil
Napravimo još jedan korak. Ko je to dete u kontekstu
tarota? To je isti onaj koji se pojavljuje sa zavežljajem, takođe obasjan
zracima Sunca, i praćen veselim belim psom (koji zauzima pozu nalik slovu
alef), hita ka provaliji. Luda Smitove je odrasli Horus, a dečak sa karte Sunce
je Horus Dete. Oba lika su ekstatična. Naravno, nisam zaboravio uklonjenu
devojčicu sa karte Sunce. Ko je ta devojčica i gde se ona nalazi? Devojčica
dolazi tiho u noći. Zatičemo je na arkani VIII Snaga kako kroti lava koji je
solarna zver. Ovaj par, ali ne više deca, pojavljuje se na karti VI Ljubavnici,
gde je prikazana scena rajskog vrta. Par je nag i izložen je zracima velikog
sunca i pogledu arhanđela Rafaela. To su Adam i Eva, ali i više od toga.
Blizanci su postali ljubavnici. To je odraz drevne kraljevske seksomagijske
formule koja je po prirodi incestuozna.
